• Αρχική
  • Η λίμνη με τα Νούφαρα - περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ

Μαραθώνας

Ypotitlos: Όπως μυστικά και ήσυχα…
Photo anoigmatos:
Κείμενα: Άννα Σαρρή
Photographer(s): Άννα Σαρρή
Teuxos: τεύχος 138
Prologos: Σεπτέμβρης, πρόγραμμα, υποχρεώσεις (κι υπερχρεώσεις), αναπολείς τις διακοπές – εάν και εφόσον διέκοψες. Επιστροφή στο κλεινόν άστυ, που το έπνιξε η στάχτη και η κάπνα από τις πυρκαγιές. Νοσταλγείς τη δροσιά της θαλασσινής αύρας και τον αέρα του βουνού. Ανάμεικτα καθώς είναι τα συναισθήματα, παλεύεις με τον χρόνο των ρημάτων κι ο αόριστος κερδίζει: το καλοκαίρι ήταν, το καλοκαίρι πέρασε, το καλοκαίρι πάει. Κι ενώ η μέρα φθίνει, όπως κι η εποχή, αναζητάς στο παρόν και στο τώρα λίγη από την ησυχία της εξοχής. Η ψυχή λαχταρά να τριγυρίσει λίγο ακόμη, να ξανανιώσει ράθυμα, να αλλαξοστρατίσει.
Quote 1: Η διαμάχη για το νερό είναι πανάρχαια και σύμφωνα με τη μυθολογία ξεκίνησε από την αντιπαράθεση των δυο θεών, της Αθηνάς και του Ποσειδώνα, για το όνομα της πόλης των Αθηνών.
Quote 2: Στην Σταμάτα βρίσκεται και το «Σχολείο του Δάσους», ένα σχολείο χωρίς τοίχους που σε καλωσορίζει και σε καλεί να ξαποστάσεις.
Quote 3: Λίγο πριν το φράγμα του Μαραθώνα, ένα φράγμα μικρότερο σχηματίζει μια μικρή άγνωστη λίμνη που την αγκαλιάζουν σκίνα, λαδανιές, πεύκα και πλατάνια!
Keimeno (part1):

Κοντά στην Αθήνα, ανάμεσα στα δύο πολύπαθα βουνά, την Πάρνηθα και την Πεντέλη, τους δύο πνεύμονες της Αττικής που εξασθενούν διαρκώς από τις φωτιές, βόρεια και ανατολικά της πρωτεύουσας απλώνεται ο Μαραθώνας. Τόπος εύφορος με αμέτρητα περιβόλια – όμορφη ύπαιθρος, τόπος ιστορικός. Μπορεί να πήρε το όνομα του από τον τοπικό ήρωα Μάραθο ή από το πανάρχαιο αρωματικό φυτό μάραθο που ευδοκιμεί στην περιοχή.

Η Σταμάτα και το «Σχολείο του Δάσους»

 Η δική μας η βόλτα ξεκινά από την κοινότητα της Σταμάτας. «Σταμάτα! να μας πεις ποιος κέρδισε στη μάχη...» ρωτούσαν οι κάτοικοι της περιοχής τον άντρα που έτρεχε. Έτσι λέει ο θρύλος πως πήρε το όνομά της η Σταμάτα: από μια λαϊκή ιστορία, που θέλει τον δρομέα Φειδιππίδη να τρέχει, μετά τη θρυλική μάχη του Μαραθώνα, να αναγγείλει τη χαρμόσυνη είδηση για την έκβασή της και τον θρίαμβο της ελληνικής πλευράς. Λέγεται, πως παρά τα παρακάλια δεν σταμάτησε – ανάσα δεν πήρε – και πως ξεψύχησε από την κόπωση μόλις ξεστόμισε στους Αθηναίους το περίφημο «Νενικήκαμεν!». Ο ημεροδρόμος Φειδιππίδης είναι ο εμπνευστής του Μαραθώνιου αγωνίσματος, της διαδρομής των 42 χιλιομέτρων στους σύγχρονους Ολυμπιακούς. Λέγεται ακόμη, πως η μάχη εκείνη, που χρονικά τοποθετείται το Σεπτέμβριο του 490 π.X., άλλαξε τον ρου της ιστορίας, μιας που Αθηναίοι και Πλαταιείς με αρχηγό τον Αθηναίο Μιλτιάδη, αναχαίτισαν τις δυνάμεις του Δαρείου που αποβιβάστηκαν στην παραλία του Σχινιά, καταποντίζοντας μια για πάντα το όνειρό των Περσών να κατακτήσουν τη Δύση. Ο μύθος θέλει το φάντασμα του ξακουστού βασιλιά Περσέα αλλά και τη θεά Αθηνά, να εμφανίζονται στο πεδίο της μάχης προκειμένου να εμψυχώσουν τους πολεμιστές που έτρεψαν το ιππικό του εχθρού σε φυγή και το έκαναν να επιβιβαστεί κακήν κακώς στα πλοία που είχαν αράξει στην παραλία του Σχινιά.

Εκεί, στην Σταμάτα, βρίσκονται και οι «Πευκίτες», το «Σχολείο του Δάσους». Ένα σχολείο χωρίς τοίχους, λοιπόν, σε καλωσορίζει και σε καλεί να ξαποστάσεις. Μια απόφαση είναι να αφήσεις την άσφαλτο που τρέχεις, να μπεις στον χωματόδρομο μειώνοντας ταχύτητα και ρυθμό και να περπατήσεις στο δάσος που ανοίγει την αγκαλιά του για να σε ανταμείψει με τους θησαυρούς του και να σε δροσίσει με την ανάσα του. Παρόλο που το σχολείο απευθύνεται σε λιλιπούτειους, είναι μια καλή ευκαιρία να απολαύσουμε κι εμείς τη δροσιά της ρεματιάς. Κυρίαρχη εικόνα είναι αυτή της κούνιας του δέντρου που μας κλείνει το μάτι καλώντας μας να λικνιστούμε. Απλώνεις τα πόδια ψηλά, τόσο που οι πατούσες σου μοιάζει ν΄ αγγίζουν το χαλάκι του ουρανού. Τα πόδια δίνουν τέτοια φόρα στο κουρασμένο κορμί που φτάνει για να πιστέψεις πως ξανάγινες πιτσιρίκι! Ζωάκια χρωματιστά και φατσούλες χαραγμένες ή ζωγραφισμένες πάνω σε φυσικούς καμβάδες από κορμούς δέντρων, λουλούδια πολύχρωμα, παράξενα, που θρέφονται με έντομα, μικρά ρυάκια που ψάχνουν τον δρόμο τους να ενωθούν με μεγαλύτερα ρέματα συναντά κανείς εδώ στους «Πευκίτες», το πρώτο στην Ελλάδα Πρότυπο Κέντρο Διάδοσης κι Ανάπτυξης της Παιδαγωγικής του Δάσους.

Keimeno (part2):

Το φράγμα του Μαραθώνα και η λίμνη με τα νούφαρα

Λίγο πριν το φράγμα της λίμνης του Μαραθώνα, ένα φράγμα μικρότερο σχηματίζει μια μικρή άγνωστη λίμνη που την αγκαλιάζουν σκίνα, λαδανιές, πεύκα και πλατάνια: τη λίμνη με τα νούφαρα! Τα υδροχαρή φυτά, που απλώνουν τις ρίζες τους στο στάσιμο νερό της υγρής κατοικίας τους, γειτονεύουν με τις καλαμιές που σείονται στο πέρασμα του ανέμου. Τα νούφαρα, σε μια αέναη κίνηση κι αυτά, ακολουθούν την πορεία του ήλιου, ανοίγοντας διάπλατα τα πέταλά τους στο πρωινό φως, για να τα κλείσουν το σούρουπο σα βλέφαρα νυσταγμένα. Οι λιβελούλες, πλάσματα νερού κι αέρα, «καθαριστές» του κόσμου των εντόμων, οι αθόρυβοι παρατηρητές του υδροβιότοπου. Είναι πολύ όμορφα τα μέρη αυτά συλλογιέσαι καθώς διασχίζεις τη λεωφόρο Δροσιάς-Σταμάτας και προχωράς ώσπου να συναντήσεις τη λεωφόρο Μαραθώνος που θα σε βγάλει ακριβώς πάνω στο φράγμα της τεχνητής λίμνης. Είχε φτιαχτεί στη συμβολή των χειμάρρων Χαράδρου και Βαρνάβα κι ήταν η λίμνη από την οποία έπιναν νερό οι Αθηναίοι μέχρι το 1959, που ξεκίνησε η σύνδεση παροχής νερού από τη λίμνη Υλίκη. Το 1981, οι κάτοικοι της πρωτεύουσας ξεκίνησαν να υδρεύονται από την τεχνητή λίμνη του Μόρνου. Ήρεμη η λίμνη του Μαραθώνα, με μια απαλή ανατριχίλα στο άγγιγμα του ανέμου, στη μια στροφή φαίνεται, στην άλλη όχι, ενώ στην επόμενη σχεδόν έφθασες στις όχθες της, εκεί που ζουν κάθε λογής πουλιά και ζώα: ξεφτέρια, κουκουβάγιες, μικροτσικνιάδες, νυχτοκόρακες, χελώνες, λαφιάτες, νεροχελώνες, σαύρες, χέλια, λαγοί. Το οικοσύστημα είναι ιδανικό για τη βιωσιμότητα πολλών ειδών πτηνών και πανίδας, γι’ αυτό και είναι ένας από τους αγαπημένους τόπους της ΑΝΙΜΑ (Σύλλογος Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής), επειδή ακριβώς προσφέρεται για την απελευθέρωση και την επανένταξή τους στο φυσικό περιβάλλον.

Κάθε φορά που περνάω από το φράγμα, θυμάμαι πως όταν ήμουν μικρή, η μάνα μου έλεγε να μη χαλάμε πολύ νερό γιατί δεν θα μπορούμε να πληρώσουμε την «Ούλεν». Δεν ήξερα τότε ποια ήταν αυτή η «Ούλεν» και γιατί θα της δίναμε τα χρήματά μας, όμως αργότερα έμαθα ότι ήταν η Αμερικανική εταιρεία ULEN που είχε αναλάβει την κατασκευή του φράγματος του Μαραθώνα, φροντίζοντας (πάντα με το αζημίωτο) για την ύδρευση της Αθήνας, η οποία είχε αυξημένες ανάγκες μιας που τη δεκαετία του ‘20 οι διωγμένοι Μικρασιάτες πρόσφυγες που έφθασαν στην πόλη ξεπέρασαν το 1.000.000… Κοιτάζω το τοξωτό φράγμα, το φτιαγμένο από μάρμαρο Πεντέλης, που χρειάστηκαν τρία χρόνια για την ολοκλήρωσή του, από το 1926 μέχρι το 1929. Θαυμάζω εκείνα τα τεράστια διαζώματα, που γίνονται όλο και πιο μικρά όσο σκαρφαλώνουν προς τα πάνω, και το μικρό ναό στη βάση τους, πιστό αντίγραφο του «Θησαυρού των Αθηναίων» που βρίσκεται στους Δελφούς, αφιέρωμα στον θεό Απόλλωνα. Ναό που έχτισαν οι Αθηναίοι έπειτα από τη νίκη τους στη Μάχη του Μαραθώνα. Το αντίγραφο στη βάση του φράγματος συμβολίζει, λέει, τη νίκη των σύγχρονων Αθηναίων στη μάχη με την έλλειψη νερού. Η διαμάχη για το νερό είναι πανάρχαια και σύμφωνα με τη μυθολογία ξεκίνησε από την αντιπαράθεση των δυο θεών, της Αθηνάς και του Ποσειδώνα, για το όνομα της πόλης των Αθηνών. Υπερισχύοντας η Αθηνά με την ελιά, ο Ποσειδώνας θύμωσε και στέρησε το πολύτιμο αγαθό από την πόλη. Ωστόσο, στις μέρες μας, η μάχη που δίνεται για το ανεκτίμητης αξίας αγαθό δε σχετίζεται μόνο με την έλλειψή του, αλλά και με την πώλησή του ως καταναλωτικού προϊόντος.

 

Ρεμετιά Βαρνάβα 

Σε περίπου δύο χιλιόμετρα από το φράγμα θα βρεθούμε στο Καλέντζι. Εδώ θα ξαποστάσουμε κάτω από τα πλατάνια και τις πυκνόφυλλες βελανιδιές που σκεπάζουν το όμορφο πέτρινο θεατράκι. Δίπλα του ακριβώς είναι το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής. Το δροσερό αεράκι παρασύρει τα φύλλα σε ένα διαρκές παιχνίδι φωτός και σκιάς κι εμείς απολαμβάνουμε τη δροσιά του.

Αφήνουμε πίσω το Καλέντζι κι αλλάζουμε λίγο τη ρότα μας για να κατευθυνθούμε βορειοανατολικά και να επισκεφτούμε τη ρεμετιά Βαρνάβα. Στη μικρή καντίνα πάνω στο δρόμο, θα δροσιστούμε με λεμονάδα και θα βολτάρουμε στα τρεχούμενα νερά. Νεογέννητα βατράχια κατακλύζουν τον τόπο κάνοντας σαματά. Χήνες και πάπιες κολυμπούν με χάρη, τινάζουν τα φτερά τους και πλησιάζουν τους επισκέπτες, πλέοντας προς τις όχθες. Άμα πεις πως κάνεις ησυχία και λιγάκι αφεθείς, θα θυμηθείς πως είσαι κι εσύ κομμάτι αυτού του βασιλείου. Αν κρατήσεις την αναπνοή σου, τότε θα ακούσεις τον ήχο του νερού στο ρυάκι να μπλέκεται με τον ήχο των τζιτζικιών που συνεχίζουν ακατάπαυστα κι ακούραστα το τραγούδι τους. Το νερό σε προκαλεί να συμβαδίσεις με τη ροή του και να αφουγκραστείς τον ήχο του. Όμως το φθινόπωρο «μας κλείνει το μάτι» με μια ξαφνική μπόρα που συνοδεύεται από δροσερό μελτεμάκι. Ξαστεριά· συννεφιά· «ήλιος και βροχή, παντρεύονται οι φτωχοί», λέει ο λαός μας…

Keimeno (part3):

Ο Πύργος της Οινόης

Απτόητοι, ξεκινάμε με κατεύθυνση προς την κωμόπολη του Μαραθώνα και το καταμεσήμερο μας βρίσκει στον Πύργο της Οινόης. Πύργος που χτίστηκε γύρω στο 1250, την περίοδο της Φραγκοκρατίας στην Ελλάδα, τον μακρινό Μεσαίωνα και μετρά επτά αιώνες ζωής. Άρχοντας του Πύργου και της Αττικής, ένας από τους ιππότες της τέταρτης σταυροφορίας με καταγωγή από την Βουργουνδία, ο Γκι ντε Λα Ρος (ή Δελαρός). Γύρω από τον Πύργο απλώνονται θερμοκήπια και αγροτόπια. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, πως τα περισσότερα οπωροκηπευτικά, λαχανικά, φρούτα, αλλά και λουλούδια που φτάνουν στα σπίτια των Αθηναίων, έχουν προέλευση από τους αγρούς του Μαραθώνα. Ο Πύργος είναι καλοδιατηρημένος και ψηλός! Πως να μην είναι, εξάλλου, αφού μάλλον αποτελούσε παρατηρητήριο των γύρω κτημάτων ή μπορεί και φρυκτωρία για τη μετάδοση φωτεινών σημάτων. Το εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων της Οινόης βρίσκεται λίγο παρακάτω και στέκει κατάλευκο μέσα σε έναν περιποιημένο, ασβεστωμένο αυλόγυρο, περιστοιχισμένο από λογής θάμνους και δέντρα.

 Σχινιάς

Στη σκέψη μας όμως είναι πάντα η θάλασσα, αυτή η πλανεύτρα, η μάγισσα που ποτέ δεν ξεχνάμε! Σκοπός μας το μπανάκι στην όμορφη, αμμουδερή παραλία του Σχινιά που απλώνεται στην αγκαλιά του υπέροχου δάσους πεύκου και ψηλής κουκουναριάς. Οι επισκέπτες αυτήν την εποχή είναι λιγοστοί. Ο τόπος ευωδιάζει από τη μυρωδιά των σχίνων, που συνυπάρχουν αρμονικά με τις κουμαριές και τα ρείκια, φιλοξενώντας στα φυλλώματά τους πουλιά, μεταναστευτικά και μη. Ρίζες που αντλούν την υγρασία τους από την θαλασσινή αλμύρα και τα υφάλμυρα νερά του υγρότοπου. Σχινιάς! Υγροβιότοπος, προστατευόμενη περιοχή Natura 2000, η μακρινή εκδρομή των μαθητικών μας χρόνων… Τα πεύκα έχουν την σοφία όταν τραυματιστούν από δυνατούς αέρηδες ή φωτιά, να εκκρίνουν ρητίνη για να επουλώσουν την πληγή τους. Στάζουν αυτήν τη διάφανη, κολλώδη ουσία και σκορπούν ολούθε το μεθυστικό άρωμα του ρετσινιού. Η υδάτινη ποδιά του κωπηλατοδρομίου απλώνεται στο πλάι του δρόμου περιστοιχιζόμενη από καλαμιές.

Το κωπηλατοδρόμιο κατασκευάστηκε το 2004 για τους Ολυμπιακούς Αγώνες που έγιναν στην Αθήνα, προκειμένου να φιλοξενήσει τα αγωνίσματα της κωπηλασίας και του canoe sprint. Το έλος του Σχινιά και το κωπηλατοδρόμιο τροφοδοτούνται από τη Μακαρία πηγή που βρίσκεται ανάμεσα σε χαλάσματα, τα νερά της οποίας αναβλύζουν από το έδαφος. Η πηγή, το «Μεγάλο Μάτι» όπως λέγεται, αναβλύζει από την αρχαιότητα αλλά, δυστυχώς, η εγκατάλειψη του μέρους δεν επιτρέπει στον επισκέπτη να την προσεγγίσει. Ο Σχινιάς τελειώνει εκεί που η στενή, βραχώδης λωρίδα στεριάς, η χερσόνησος της Κυνόσουρας, απλώνεται στη θάλασσα σαν ένας φυσικός βραχίονας που προστατεύει την παραλία από κύματα κι ανέμους. Μοιάζει με ουρά σκύλου, έτσι άλλωστε πήρε και το όνομά της («κυνός ουρά»), και είναι το φυσικό όριο που χωρίζει τον Σχινιά από τα Δικαστικά.

 Πεντέλη

Τώρα είναι πια φθινόπωρο και νυχτώνει νωρίς. Είναι η νύχτα που κερδίζει τη μέρα. Τα χρώματα στη φύση γλυκαίνουν. Το βοριαδάκι είναι λίγο πιο ψυχρό. Το σούρουπο θα μας βρει στον δρόμο της επιστροφής. Θα ακολουθήσουμε τη διαδρομή που πηγαίνει από Πεντέλη, κάνοντας μια στάση στο Μικρό Αγριλίκι για να απολαύσουμε τη θέα και την εντυπωσιακή ακτογραμμή πολλών χιλιομέτρων: Νέα Μάκρη, παραλία Μαραθώνα, Σχινιάς. Η Εύβοια, ξαπλωμένη απέναντι τους, φαίνεται κι αυτή. Τελευταία στάση στην πηγή νερού Καρακαντά στην Πεντέλη, λίγο πριν ο ουρανός φορέσει τη βαθιά μπλε στολή του! Αλήθεια είναι αυτό που λένε, ότι στιγμές είναι η ζωή μας κι η ευτυχία το ίδιο, μικρές χαρές, μικρές στιγμές, ιερές μες την απλότητά τους.

 

Photos (set 1):
  • images/138/marathonas/gp_DSC0007.jpg, Υδατόπυργος της Λίμνης Μαραθώνα.
  • images/138/marathonas/gp_DSC0829.jpg, Η λίμνη με τα νούφαρα.
  • images/138/marathonas/gp___.jpg, Ο Πύργος της Οινόης.
  • images/138/marathonas/gp__.jpg, Το Σχολείο του Δάσους.
Photos (set 2):
  • images/138/marathonas/gp____2.jpg, Το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής.
  • images/138/marathonas/gp_.jpg, Ρεματιά Βαρνάβα.
  • images/138/marathonas/gp_____.jpg, Η Πάρνηθα όπως φαίνεται από τη Λίμνη Μαραθώνα.
Photos (set 3):
  • images/138/marathonas/gpIMG_20230702_175801.jpg, Σχινιάς.
  • images/138/marathonas/gpIMG_20230702_193541.jpg,
Links:
  • ,
Related Articles: τεύχος 138