• Αρχική
  • Γκιστόβα - περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ
138

Περιοδικό

Exofillo:
Exofillo (alt text): 138
Keimena teuxous: Αφαία είναι η άφαντη
Η ιστορία του περιοδικού και των ανθρώπων του Το Έπαθλο είναι το μοναδικό περιοδικό της Πελοποννήσου μας με πορεία σταθερή και ανοδική που τον Απρίλιο του 2009 μπήκε στον 10ο χρόνο της κυκλοφορίας του...Δημιουργήθηκε με σκοπό να αναδείξει την κληρονομιά και τα σύγχρονα υγιή δυναμικά στοιχεία της Πατρίδας μας, να συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος, των στοιχείων της παράδοσης και των ιδιαιτεροτήτων της ιστορικής μας γης...Αντιμετωπίζει τις συγκυρίες της παγκοσμιοποίησης και των παραμέτρων του σύγχρονου κόσμου σαν μια ελκυστική πρόκληση για την εδραίωση της...

Γκιστόβα

Ypotitlos: Η «γαλάζια λίμνη» στις κορυφογραμμές Γράμμου
Photo anoigmatos:
Κείμενα: Σταυρούλα Σταμουλακάτου
Photographer(s): Σταυρούλα Σταμουλακάτου
Teuxos: τεύχος 138
Prologos: Διακοπές δεν είναι μόνο η θάλασσα κι ήταν γύρω στις αρχές του Αυγούστου οπότε θελήσαμε να περάσουμε ένα σαββατοκύριακο στο βουνό· να περπατήσουμε, να δοκιμάσουμε αντοχές, να κατασκηνώσουμε και να γνωρίσουμε από κοντά τον Γράμμο και τη λίμνη Γκιστόβα – μεγάλη πρόκληση αν σκεφτεί κανείς ότι είναι η ψηλότερη αλπική λίμνη της Ελλάδας και φυσικό μας σύνορο με την Αλβανία, ενώ κανένα άλλο βουνό της χώρας μας δεν παραμένει τόσο άγνωστο, ακόμα και σήμερα. Φορτωμένο από τις μνήμες του Εμφυλίου Πολέμου, παρέμενε για αρκετά χρόνια ξεχασμένο λόγω του φόβου των ναρκών…
Quote 2: Στα 2350μ. υψόμετρο, η Γκιστόβα έχει βάθος από 3,5 μέχρι 5 μέτρα, ανάλογα την εποχή, και μέγιστη έκταση 7.000 τ.μ. Βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του Γράμμου, κοντά στις ψηλότερες κορυφές του βουνού, τον «Περήφανο» και την «Τσούκα Πέτσικ».
Quote 3: Με μηδαμινή φωτορύπανση, εδώ στα 2.000μ. υψόμετρο, δίχως ίχνος από σύννεφα, ο γαλαξίας μας χάρισε απλόχερα την απεραντοσύνη του!
Keimeno (part1):

Ο Γράμμος είναι το τέταρτο μεγαλύτερο σε ύψος βουνό της Ελλάδας. Βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα από την πόλη της Καστοριάς, «ενώνοντας» τον Νομό Καστοριάς με τον Νομό Ιωαννίνων και τη Δυτική Μακεδονία με την Ήπειρο. Η ψηλότερη κορφή του, η «Τσούκα Πέτσικ», αγγίζει τα 2.520μ. υψόμετρο κι αν στα μέρη αυτά πεις «2.520», θα καταλάβουν ότι εννοείς αυτήν, αφού την αποκαλούν μόνο με το υψόμετρό της! Τέσσερις σκηνές, υπνόσακοι, φακοί, χάρτες, παγούρια, φαρμακείο – όλα έτοιμα. Αυτό που με διασκέδασε ιδιαίτερα ήταν ότι έπρεπε, θέλοντας και μη, ν’ αφήσω στην άκρη λανθασμένες αντιλήψεις και φόβους για το βουνό, τα τσοπανόσκυλα, τις αρκούδες, τη διανυκτέρευση και, κυρίως, την όποια αμφιβολία για το κατά πόσο «αξίζει» να «χώνεσαι» βαθιά μέσα στον ορεινό όγκο, πάντοτε με γνώση, σωστή οργάνωση και κατάλληλο εξοπλισμό και προετοιμασία... Με δύο 4Χ4, μπαίνουμε αρχικά σε μια απίθανη χωμάτινη διαδρομή που οδηγεί από την Αετομηλίτσα στη Γράμμουστα και διασχίζουμε τα ηρωικά αυτά βουνά μέσα από πανύψηλα πεύκα και έλατα, βοσκοτόπια, στάνες κι αλπικά τοπία, κοντά στα 2000μ. υψόμετρο. Από τη Γράμμουστα επιλέξαμε τελικά να ξεκινήσουμε την πεζοπορία για την αλπική λίμνη Γκιστόβα, καθώς, όπως μας είπαν, είναι και η συντομότερη διαδρομή και οπωσδήποτε μας εξυπηρετούσε με όλο αυτό το φορτίο που κουβαλούσαμε στις πλάτες μας, τις σκηνές, τα νερά, τα τρόφιμα και τον φωτογραφικό μας εξοπλισμό – όλα απαραίτητα αφού θα διανυκτερεύαμε στη λίμνη…

Γράμμουστα

Φτάνουμε στη απομονωμένη και ιστορική Γράμμουστα, μια βλάχικη κωμόπολη σε υψόμετρο 1380μ. στην κοιλάδα που σχηματίζουν οι πηγές του Αλιάκμονα, ανάμεσα στις αλπικές κορφές. Σύμφωνα με τον μύθο, τη Γράμμουστα έφτιαξε ο θεός, γραμμένη με το χέρι του, δυστυχώς, όμως, από την εποχή του Αλή Πασά έως και το τέλος του Εμφυλίου, μια σειρά δυσάρεστων γεγονότων οδήγησε στην εγκατάλειψη και την πλήρη ερήμωσή της. Τόπος ακριτικός αλλά φιλόξενος, μαζί με τους λιγοστούς κατοίκους που απέμειναν στο χωριό συναντά κανείς ελάχιστα σπίτια, δύο ξενώνες, μία ταβέρνα και ένα φυλάκιο του στρατού. Κάναμε μια σύντομη στάση στον ξενώνα του κυρίου Γιώργου και της κυρίας Βιολέτας, δυο υπέροχους ανθρώπους που μας υποδέχτηκαν εγκάρδια, προσφέροντάς μας καφέ στη λουλουδιαστή βεράντα με θέα τις κορυφογραμμές του Γράμμου. Υπάρχει, βεβαίως, δυνατότητα διαμονής ενώ στην ταβέρνα του ξενώνα μπορείς να απολαύσεις ντόπια κρέατα και να δοκιμάσεις σπιτικό τυρί που φτιάχνουν οι ίδιοι με τα χεράκια τους. Από τον κυρ’ Γιώργο αντλήσαμε χρήσιμες πληροφορίες για την περιοχή και ακούσαμε το μεγάλο του παράπονο: «Αισθανόμαστε παραμελημένοι. Μερικές φορές νιώθουμε ότι μας έχει ξεχάσει εντελώς η πολιτεία…» Άνθρωποι για μένα σπάνιοι, καθαροί – αγωνιστές της ζωής – που χάρη σ’ αυτούς παίρνει ζωή ένας τόσο ιστορικός και συνάμα πανέμορφος τόπος.

 

Keimeno (part2):

Πεζοπορία προς τη λίμνη

Απόγευμα πια και αφού οργανωθήκαμε, παίρνουμε τον ανηφορικό δρόμο για την αλπική λίμνη του Γράμμου. Πέντε χιλιόμετρα χωμάτινης διαδρομής ώσπου να φτάσουμε στο σημείο όπου θα αφήσουμε τα τζιπ, θα πάρουμε τα σακίδια και τα μπαστούνια πεζοπορίας και θα ξεκινήσουμε την ανάβαση για την Γκιστόβα, μια από τις τρείς μεγάλες αλπικές λίμνες της χώρας στα 2.350μ. υψόμετρο. Η λίμνη έχει βάθος από 3,5 μέχρι 5 μέτρα, ανάλογα την εποχή, και μέγιστη έκταση περίπου 7.000 τ.μ. Βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του Γράμμου, πάνω από τη Γράμμουστα και κοντά στις ψηλότερες κορυφές του βουνού, τον «Περήφανο» και την «Τσούκα Πέτσικ». Την τελευταία μοιράζονται οι δυο γειτονικές χώρες, η Ελλάδα και η Αλβανία. Εδώ Ελλάδα, εκεί Αλβανία, μια νοητή γραμμή που εδώ ψηλά, δεν έχει και πολλά να πει...

Διασχίζοντας τον Γράμμο, το δέος που νιώθεις από το ιστορικό του φορτίο εναλλάσσεται με το δέος για την ομορφιά, τον φυσικό πλούτο που συναντάς στο διάβα σου. Ένα συναίσθημα στ΄ αληθινά περίεργο, λες κι οι πανέμορφες γραμμές της φύσης συναντούν τις θολές γραμμές της ιστορίας…

Αν και ανηφορική, η πεζοπορία για τη λίμνη μας αποζημιώνει απόλυτα με το εκπληκτικό τοπίο που συναντάμε στην πορεία μας. Το μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής περνάει από μονοπάτι, αλλού σαφές και πατημένο, αλλού λιγότερο ξεκάθαρο. Ακολουθεί μια αλληλουχία από κτηνοτροφικά μονοπάτια κι εμείς «στοχεύουμε» στα λίγα σημεία αναφοράς ενός κυματιστού και μάλλον ασαφούς ανάγλυφου. Συνεχίζουμε, έπειτα, στο σχετικά εμφανές μονοπάτι προς την κορυφογραμμή κι ανηφορίζουμε με «στόχο» την κορυφή που αντικρύζουμε μπροστά μας. Κινούμαστε σε ένα αρκετά ανηφορικό τμήμα, προς τη δεξιά πλευρά της πλαγιάς και καθώς ανεβαίνουμε, «κούκοι σήμανσης» (σ.σ.: σωροί από πέτρες σε σχήμα πυραμίδας, όχι τυχαία τοποθετημένοι) επιβεβαιώνουν ότι βαδίζουμε στη σωστή κατεύθυνση...

Ο ρυθμός μας αργός και με αρκετές στάσεις, προκειμένου να απολαύσουμε και να αποθανατίσουμε με τους φωτογραφικούς μας φακούς το γύρω μαγευτικό τοπίο. Σε όλη την πορεία το βλέμμα μας αναζητά την λίμνη κι έπειτα από περίπου δύο ώρες, καθώς προσεγγίζουμε την κορυφή, γεμάτοι έκπληξη την αντικρύζουμε κάτω από τα πόδια μας! Λες κι ήταν χαμένη μες σ’ αυτήν τη θάλασσα από τις κορυφογραμμές.

Έμεινα με ανοιχτό το στόμα βλέποντας την αντανάκλαση των βουνών στα γαλάζια της νερά, η ζωγραφιά της φύσης μπροστά στα έκθαμβα μάτια μου, παραμιλούσα με θαυμασμό όπως και η υπόλοιπη παρέα. Μείναμε αρκετή ώρα έτσι με τα σαγόνια ανοιχτά, απύθμενη ομορφιά που δυσκολεύεται κανείς ακόμα και να την πιστέψει.

 

Δράκοι κι αλπικά δρακάκια

Σε τέτοιο δυσπρόσιτο υψόμετρο, η λίμνη έχει φυσικά τους μύθους της οπότε η δημιουργία της αποδίδεται σε έναν καλόκαρδο δράκο με τρομερή όψη που κατοικούσε σε ένα χωριό ώσπου οι κάτοικοι αποφάσισαν να τον διώξουν, οδηγώντας τον μακριά, εδώ ψηλά στις κορυφές του Γράμμου. Πικραμένος από τους ανθρώπους, ο δράκος παρακάλεσε να ξεκουραστεί για λίγο, πάνω από το αγαπημένο του χωριό, ένα δάκρυ κύλησε στο πρόσωπό του κι αυτό αποτέλεσε την πρώτη μικρή Δρακολίμνη του Γράμμου. Πρόκειται για τη Σκρίτζα (λίγο χαμηλότερα, προς την Αετομηλίτσα) που «βγαίνει» για λίγο την άνοιξη κι έπειτα χάνεται, καθώς το νερό της στεγνώνει. Πίσω στο δράμα του καλόκαρδου δράκου, δίχως καθόλου να συγκινηθούν, οι άνθρωποι τον οδήγησαν, λοιπόν, ακόμη πιο μακριά, σε σημείο που δεν θα μπορούσε πλέον να αντικρίζει το χωριό. Από τη στεναχώρια του, ξεκίνησε να κλαίει απαρηγόρητος με τα δάκρυά του να σχηματίζουν τελικά την Γκιστόβα, την κύρια Δρακόλιμνη του Γράμμου που – τι σύμπτωση – μοιάζει με… δάκρυ!

Εδώ ζει ένα είδος αλπικού τρίτωνα που οι ντόπιοι αποκαλούν «ψάρι με πόδια». Πρόκειται για σπάνια και προστατευόμενα αμφίβια, πολύ σημαντικά για το οικοσύστημα. Δεν πρέπει ούτε να τα ακουμπήσεις, ούτε καν να αγγίξεις το νερό της λίμνης όπου ζουν τα προϊστορικά αυτά πλασματάκια… Έτσι, τα απολαύσαμε μονάχα από ψηλά – δεκάδες τρίτωνες να κολυμπούν αμέριμνοι στα γυάλινα νερά της λίμνης. Το χρώμα τους αλλάζει μέσα στο νερό κι έτσι μοιάζουν γκρι-γαλάζιοι, εξωτικοί, φερμένοι από αλλού όπως όλο αυτό το αλλόκοτο τοπίο!

Keimeno (part3):

Το σύμπαν στο πιάτο σου

Παρά την κούραση και τον πόνο που μπορεί να νοιώθαμε στα πόδια και το κορμί μας, η θέα του μαγικού αυτού τοπίου μας αποζημίωσε στο έπακρο. Προκειμένου να προλάβουν το φως για την επιστροφή, πολλοί ορειβάτες φεύγουν σχετικά νωρίς, πριν ακόμη νυχτώσει, χάνοντας τη μαγεία του ήλιου που καθρεφτίζεται στη λίμνη πριν δύσει πίσω από τις κορφές σε χαμηλότερο υψόμετρο από εκεί που πατάς!

Και καθώς η νύχτα αγκαλιάζει τα βουνά, αισθάνεσαι τη δροσούλα του βουνού στο πετσί σου, τη δέχεσαι ευχάριστα ενώ το τοπίο αλλάζει ολοκληρωτικά… Βλέπεις τη λίμνη να αλλάζει κι αυτή σχήμα από το αεράκι που φυσά παρασέρνοντας την επιφάνεια των νερών της. Και όταν ο αέρας σταματήσει τα νερά ηρεμούν ξανά και τότε βρίσκεσαι παρέα με τ’ αστέρια, βλέπεις να καθρεφτίζεται στα γυάλινα νερά της το σύμπαν ολάκερο… Καθόλου τυχαία, επιλέξαμε μια αφέγγαρη νύχτα προκειμένου να δούμε με γυμνό μάτι τ’ αμέτρητα λαμπερά αστέρια και να τα φωτογραφίσουμε παρέα με τον γαλαξία. Με μηδαμινή φωτορύπανση, εδώ στα 2.000 μέτρα υψόμετρο, δίχως ίχνος από σύννεφα, ο γαλαξίας μας χάρισε απλόχερα την απεραντοσύνη του!

 

Αλπικό... ξύπνημα

Το ελάχιστο πρώτο φως της ημέρας χαϊδεύει τις πλαγιές… Εφτά το πρωί ξυπνώ κι απολαμβάνω την απόλυτη ησυχία... Μια ησυχία αλλιώτικη από τις άλλες, καθώς δε μιλώ απλά για την έλλειψη οποιουδήποτε θορύβου αλλά για τη σιωπή του νου που προκαλεί το δέος αυτό μπροστά στα πανύψηλα βουνά που ορθώνονται στα μάτια σου, τη γαλήνη που αισθάνεσαι μπροστά στο μεγαλούργημα της φύσης.

Η εμπειρία στο υπέροχο αυτό βουνό, με τη γλυκιά αγριάδα και τις ανέγγιχτες φυσικές ομορφιές, ήταν απερίγραπτη. Τόσο που μία μόνο φορά δεν φτάνει, σκέφτομαι. Προσωπικός επόμενος στόχος είναι, λοιπόν, η Αλπική λίμνη Γκιστόβα με… χιόνια! Το χειμώνα τα νερά της παγώνουν οπότε… εξαφανίζεται, όμως γύρω στις αρχές της άνοιξης, οπότε το χιόνι ξεκινά να λιώνει, η λίμνη εμφανίζεται ξανά μέσα στα πράσινα αλπικά λιβάδια… Μαγεία!

 

Στη συλλογή διηγημάτων του με τίτλο «Ένα ατέλειωτο ταξίδι», ο Κλαούντιο Μάγκρις γράφει πως «το εγώ του ταξιδιώτη είναι μόλις κάτι περισσότερο από ένα βλέμμα, ένα κοίλο κέλυφος στο οποίο αποτυπώνεται η μορφή της πραγματικότητας, ένα δοχείο που υπερχειλίζει από τα πράγματα». Όσο περιγραφικός κι αν είναι ο λόγος ή οι φωτογραφίες, το «βλέμμα» αυτό δεν μπορεί να αποτυπωθεί επειδή ακριβώς είναι πάντα κάτι παραπάνω. Ένα μοναδικό, κατάδικό σου συναίσθημα που δεν περιγράφεται.

 

 

 

 

 

 

Photos (set 1):
  • images/138/gistova/gpR62C0539.jpg,
  • images/138/gistova/gpR62C0559.jpg, Κατασκήνωση στα 2500μ. υψόμετρο.
Photos (set 2):
  • images/138/gistova/gpR62C0547.jpg,
  • images/138/gistova/gpR62C0498.jpg,
  • images/138/gistova/gpR62C0704.jpg, Αλπικοί τρίτωνες: έχουν την ιδιότητα να αλλάζουν χρώμα μέσα στο νερό.
Photos (set 3):
  • images/138/gistova/gpGistova_milky_1.jpg, Νύχτα με ξαστεριά στη λίμνη Γκιστόβα. Λήψη του γαλαξία από υψόμετρο 2500μ.