Αρκαδιανή

Η αναβίωση ενός ορεινού χωριού στο Ψάρι Γορτυνίας

Οδηγώντας από τη Μεγαλόπολη προς το Μαίναλο και αφού διασχίσαμε τις χαμηλές κορφές με την πλούσια βλάστηση, παραμονές δεκαπενταύγουστου, φτάσαμε στο Ψάρι. Στην είσοδο του χωριού αντικρίσαμε την περίφημη «Αρκαδιανή»· το αποτέλεσμα της της προσπάθειας και της καλής συνεργασίας μιας ομάδας επτά ανθρώπων, που με ίδια κεφάλαια δημιούργησαν έναν πανέμορφο χώρο πολιτισμού και παράδοσης. Ένα πολυλειτουργικό αγρόκτημα ανοιχτό για τους επισκέπτες όπου παράγονται παραδοσιακά προϊόντα, ενώ προσφέρεται και δυνατότητα φιλοξενίας σε όμορφα διαμορφωμένα σπίτια του χωριού.

Στη μεγάλη αυλή υπήρχε μια ευχάριστη αναστάτωση, λόγω της προετοιμασίας για την προβολή ταινίας που ήταν προγραμματισμένη για την επόμενη ημέρα. Στην είσοδο, μας υποδέχτηκε με ιδιαίτερη ζεστασιά η υπεύθυνη μάρκετινγκ, κ. Ευτυχία Μπούκα, αλλά και ο ίδιος ο εμπνευστής του όλου εγχειρήματος, ο κύριος Μάκης Παπούλιας.

Καθίσαμε στη βεράντα με την υπέροχη θέα προς τον κάμπο της Μεγαλόπολης κι ο καφές μας συνοδεύτηκε από τον παραδοσιακό κουραμπιέ. Η συζήτηση καταιγιστική, μεταφέρθηκε γρήγορα από τα νόστιμα προϊόντα της Αρκαδιανής, στο Ψάρι και το όραμα της ανάπτυξης και της αναβίωσής του, όραμα που υλοποιείται συστηματικά εδώ και περισσότερα από τριάντα χρόνια μέσα από την ενεργοποίηση του Συλλόγου Ψαραίων, «Ζωοδόχος Πηγή», αλλά και από την ίδια την Αρκαδιανή με τις ποικίλες δράσεις και πρωτοβουλίες της όπως τις γνωρίσαμε στη συνέχεια.

Το Ψάρι είναι ένα μικρό χωριό της Γορτυνίας στις νοτιοδυτικές παρυφές του Μαινάλου. Η πρώτη γραπτή αναφορά για το χωριό συναντάται στα απομνημονεύματα του Κολοκοτρώνη, ο οποίος περιγράφει μία μάχη με τους Τούρκους στο «Ψάρη». Το υψόμετρο των 750 μέτρων, η μεγάλη απόσταση της περιοχής από τη θάλασσα, αλλά και ο τρόπος γραφής, οδηγούν μάλλον στο συμπέρασμα ότι η ονομασία του χωριού δεν έχει να κάνει με ψάρια, αλλά συνδέεται με κάποιο τοπωνύμιο συνδεδεμένο με το επίθετο «Ψαρής», ο οποίος ενδεχομένως ήταν εκτροφέας αλόγων.

Η σημασία του όλου εγχειρήματος για τη διατήρηση του πληθυσμού της περιοχής είναι μεγάλη, αφού το χωριό έχει μόλις είκοσι μόνιμους κάτοικους τον χειμώνα και στην Αρκαδιανή απασχολούνται σε σταθερή βάση επτά εργαζόμενοι οι οποίοι συμπληρώνονται από επιπλέον προσωπικό για τις εποχιακές εργασίες. Απασχολείται δηλαδή το 1/3 και πλέον των μόνιμων κατοίκων του χωριού!

Το Μουσείο Δημοτικής Εκπαίδευσης στεγάζεται σε σύγχρονο μουσειακό χώρο μέσα στο πέτρινο κτήριο του παλιού Μονοθέσιου Δημοτικού Σχολείου που λειτούργησε στο χωριό από το 1932 μέχρι το 1987.

Όμορφα διαμορφωμένοι ξενώνες προσφέρονται για διανυκτέρευση.

Ο Σύλλογος του χωριού έχει διαμορφώσει και έναν ιδιαίτερα προσεγμένο χώρο με πέτρα, όπου ο ξυλόφουρνος, η ψησταριά και τα χτιστά τραπέζια είναι διαθέσιμα σε όποια παρέα θέλει να πάει και να διασκεδάσει τρώγοντας και πίνοντας!

Μουσείο Δημοτικής Εκπαίδευσης

 Ο κύριος Παπούλιας, αεικίνητος, ανέλαβε ο ίδιος να μας ξεναγήσει στο Μουσείο Δημοτικής Εκπαίδευσης. Η περιγραφή των προσπαθειών που έχουν γίνει όλα αυτά τα χρόνια ήταν από μόνη της μια εμπειρία. Το Μουσείο άνοιξε τις πύλες του το 2019 και στεγάζεται σε σύγχρονο μουσειακό χώρο μέσα στο πέτρινο κτήριο του παλιού Μονοθέσιου Δημοτικού Σχολείου που λειτούργησε στο χωριό από το 1932 μέχρι το 1987. Πρόκειται για ένα μικρό αλλά σύγχρονο μουσείο του οποίου η Μουσειολογική Μελέτη εκπονήθηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Η επίσκεψη ξεκινάει από την παλιά αίθουσα του σχολείου με τα ξύλινα θρανία όπου ο χρόνος έχει σταματήσει στις δεκαετίες του 1950-1960. Στην έδρα του δασκάλου είναι ακουμπισμένη μια παλιά υδρόγειος, ενώ τους τοίχους στολίζουν ασπρόμαυρες φιγούρες ηρώων του 1821. Η ξυλόσομπα μου θύμισε τις αφηγήσεις των δικών μου, που έπρεπε να πάνε στο σχολείο τους χειμερινούς μήνες καθημερινά από ένα κουτσουράκι, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ζεστασιά της αίθουσας… Δίπλα στην αίθουσα το δωμάτιο του δασκάλου. Απλό, με ένα κρεβάτι κι ένα γραφείο, θυμίζει τις εποχές όπου ο δάσκαλος ήταν αναγκασμένος, λόγω της έλλειψης οδικού δικτύου και συγκοινωνιών, να μένει μέσα στο σχολείο. «Η φτώχεια εκείνων των χρόνων ήταν σημαντικό κίνητρο που ωθούσε τις οικογένειες να στείλουν στις Παιδαγωγικές Ακαδημίες της εποχής ένα ή και δύο παιδιά, προκειμένου να εξασφαλίσουν ως δάσκαλοι ένα σταθερό εισόδημα, αλλά και να συνδράμουν στα οικονομικά της οικογένειας. Γι’ αυτό και από τα ορεινά και φτωχά χωριά της Γορτυνίας, βγήκαν πολλοί δάσκαλοι», μας εξήγησε ο κύριος Παπούλιας δείχνοντάς μας το «Απολυτήριον» δασκάλου του Μονοτάξιου Διδασκαλείου Πύργου, που ο κάτοχός του έλαβε το 1927. Ο νεαρός από το Ψάρι είχε παρακολουθήσει με επιτυχία το μονοετές πρόγραμμα σπουδών με μαθήματα όπως διδακτική, ψυχολογία, υγιεινή αλλά και καλλιγραφία, ωδική και χειροτεχνία προκειμένου να αποκτήσει τον τίτλο του δασκάλου.

Η περιήγηση μας συνεχίστηκε στον καθαρά μουσειακό χώρο με τις ειδικές προθήκες όπου φιλοξενούνται τα εκθέματα που συγκεντρώθηκαν με ιδιαίτερη επιμέλεια από τη δεκαετία του ‘80. Σχολικά αναγνωστικά και αλφαβητάρια, μελανοδοχεία, ξύλινες κασετίνες, παλιές δερμάτινες σάκες και εποπτικό υλικό, άβακες και αριθμητήρια που συμπληρώνονται από ένα πλούσιο φωτογραφικό υλικό από φωτογραφίες των δασκάλων και της σχολικής ζωή των μαθητών της εποχής. Ανάμεσα σε αυτές, κέρδισε την προσοχή μου μια φοβερή φωτογραφία στην οποία πρωταγωνιστούν, κουρεμένοι με την «ψιλή», ξυπόλητοι πιτσιρικάδες που κοντράρονται στη διελκυστίνδα – το γνωστό παιχνίδι με το σχοινί – με γέλια αλλά και αγωνία για το ποιος θα κερδίσει.

Στους χώρους του μουσείου λειτουργεί κυλικείο αλλά και παλαιοβιβλιοπωλείο, από το οποίο οι επισκέπτες μπορούν να προμηθευτούν παλιά βιβλία και να νιώσουν τη μαγεία του παλιού χαρτιού – την υφή, τη μυρωδιά του – που τείνει πια να εξαφανιστεί.

Σειρά είχε το χωριό με τα πέτρινα σπίτια και σοκάκια – όλα περιποιημένα και καθαρά περίμεναν τους επισκέπτες του δεκαπενταύγουστου. Ο Σύλλογος του χωριού έχει δικές του εγκαταστάσεις για τις εκδηλώσεις του, αλλά έχει διαμορφώσει και έναν ιδιαίτερα προσεγμένο χώρο με πέτρα, όπου ο ξυλόφουρνος, η ψησταριά και τα χτιστά τραπέζια είναι διαθέσιμα σε όποια παρέα θέλει να πάει και να διασκεδάσει τρώγοντας και πίνοντας!

 

Στη βιβλιοθήκη υπάρχουν αποκλειστικά βιβλία γαστρονομίας, με τον παλιότερο τίτλο να χρονολογείται στο 1816!

Αρκαδιανή

Επιστρέψαμε στην Αρκαδιανή, συνειδητοποιώντας πόσο αρμονικά συνδέονται μεταξύ τους όλα όσα είδαμε, με τον όμορφο πολυχώρο να παίζει τον ρόλο της κινητήριας δύναμης, η οποία μπορεί να προωθήσει όλα αυτά τα εξαιρετικά ενδιαφέροντα μέσα από υγιείς παραγωγικές διαδικασίες.

Την ξενάγησή μας αναλαμβάνει να συνεχίσει η Ευτυχία Μπούκα. ‘Όλα στην Αρκαδιανή φανερώνουν έναν μελετημένο σχεδιασμό για την κάθε ανάγκη: το μικρό αμφιθέατρο, οι ξυλόφουρνοι, οι χώροι παραγωγής, η κουζίνα, οι τραπεζαρίες… Αλλά ο πιο όμορφος χώρος νομίζω, χωρίς αμφιβολία, πως είναι η βιβλιοθήκη, όπου παντού κυριαρχεί το ξύλο. Τα πιο παλιά βιβλία είναι τοποθετημένα σε προθήκες στο κέντρο του ευρύτερου χώρου της βιβλιοθήκης που πλαισιώνεται από ένα εσωτερικό μπαλκόνι το οποίο επιτρέπει την επίσκεψη στον κατεξοχήν χώρο των βιβλίων. Στη βιβλιοθήκη υπάρχουν αποκλειστικά βιβλία γαστρονομίας, με τον παλιότερο τίτλο να χρονολογείται στο 1816! Στους τοίχους φιλοξενούνται έργα του Γιάννη Ψυχοπαίδη, ενός από τους κύριους Έλληνες εκφραστές του καλλιτεχνικού κριτικού ρεαλισμού. Στις επιμέρους προθήκες μπορείτε να δείτε μαγειρικά σκεύη κι αντικείμενα όπως ζυγαριές, γουδιά, μηχανές άλεσης και ζυμωτήρια, ενώ σε μια γωνιά αφιερωμένη στην τέχνη του άρτου δεσπόζει ένα γλυπτό που δώρισε ο ηπειρώτης γλύπτης Θόδωρος Παπαγιάννης.

Ιδιαίτερη τάξη και οργάνωση επικρατεί στους χώρους παραγωγής όπου παράγονται πολλά γλυκίσματα όπως κουλούρια, κουραμπιέδες, αμυγδαλωτά, αλλά και πολλά γλυκά του κουταλιού, μαρμελάδες και ηδύποτα, καθώς επίσης παραδοσιακά ζυμαρικά και τραχανάς. Εκτός από το πρατήριο που λειτουργεί εδώ, τα προϊόντα πωλούνται και μέσω του δικτύου χονδρικής σε πολλά καταστήματα παραδοσιακών προϊόντων.

Η κουζίνα του εστιατορίου της Αρκαδιανής βασίζεται στην μαγειρική των τεσσάρων εποχών, μαγειρεύονται, δηλαδή, πρώτες ύλες που παράγονται στην κάθε εποχή, με έμφαση στα ιδιοπαραγόμενα προϊόντα από τους λαχανόκηπους. Οι λαχανόκηποι δίνουν επιπλέον τη δυνατότητα στον επισκέπτη να μαζέψει τα προϊόντα με τα οποία θα μαγειρέψει στη συνέχεια. Με αυτόν το τρόπο, στους όμορφα διαμορφωμένους εξωτερικούς χώρους γύρω από τους ξυλόφουρνους, οργανώνονται βιωματικά μαθήματα μαγειρικής. Ιδιαίτερη είναι η χαρά των παιδιών όταν φτιάχνουν το δικό τους ψωμί, ξεκινώντας από τη μυλόπετρα όπου θα κάνουν τον σπόρο αλεύρι και στη συνέχεια θα το ζυμώσουν με τα χεράκια τους και θα το ψήσουν απολαμβάνοντας μια μοναδική εμπειρία.

Αντίστοιχες εκδηλώσεις, γευστικές δοκιμές, δράσεις βοτανοθεραπείας και βοτανικοί περίπατοί πραγματοποιούνται και στη συνεργαζόμενη «Φάρμα Γκονιόσακα» που βρίσκεται στο κοντινό χωριό, Ελληνικό.

Πίσω στη βεράντα, το τραπέζι ήταν στρωμένο με νόστιμο σπιτικό μπριάμ, φτιαγμένο με πρώτες ύλες από τον λαχανόκηπο, και τραχανοκαφτέδες, μια τοπική λιχουδιά με τον τραχανά της Αρκαδιανής. Η συζήτηση συνεχίστηκε με τα πραγματικά αστείρευτα σχέδια του κυρίου Παπούλια για το χωριό και ευρύτερα την περιοχή, κάνοντας φανερό το πόσο καταλυτική μπορεί να είναι η παρουσία μιας ομάδας ανθρώπων με όραμα σε έναν μικρό τόπο όπως αυτόν.

Ξυλόφουρνοι διαθέσιμοι για κάθε ενδιαφερόμενο.

Προτάσεις

info's

Στην ιστοσελίδα: www.arkadiani.gr, θα βρείτε περισσότερες πληροφορίες για το όλο εγχείρημα, blog με συνταγές, πολύ όμορφες ιδέες για καλάθια με επιχειρησιακά και άλλα δώρα, αλλά και e-shop όπου μπορείτε να παραγγείλετε online τα προϊόντα της Αρκαδιανής. Τηλ.: 27910 27161 - 210 9236062, email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..

Θα το βρείτε στο

τεύχος 138

0
Shares

Σας αρέσει το site μας?

Ακολουθήστε μας στα social και δεν θα το μετανιώσετε...

0
Shares