Δήλος

Της αρμονίας και του φωτός

«Χαίρε εσύ θεοστοίχειωτη των παιδιών της λαμπρόμαλλης Λητώς ροδαριά πολυπόθητη, του πόντου θυγατέρα, ακίνητο θαύμα της πλατιάς γης, εσύ που οι θνητοί ονομάζουν Δήλο, αλλά οι μακάριοι θεοί, που ζουν ψηλά στον Όλυμπο, τη λένε της μαύρης γης το φωτοβόλο αστέρι» Πίνδαρος, Προσ. 78-79 (5ος αι. π.Χ.) Για τους ινδουιστές η Δήλος είναι τόπος φορτισμένος με θετική ενέργεια όσο και το Βαρανάσι, ενώ σύγχρονες επιστημονικές μελέτες λένε ότι το νησί είναι ένα από τα φωτεινότερα σημεία στον πλανήτη.

«Οι διαλογισμοί που με απασχολούσαν από καιρό, και αφορούσαν την αλήθεια, τις αναφορές της αποκάλυψης και της απόκρυψης, βρήκαν με τη διαμονή στη Δήλο τη ζητούμενη επαλήθευση. Έπαψαν να είναι κάτι φαινομενικά φανταστικό, εκπληρώθηκαν, γέμισαν με το αλλοτινό "ξέφωτο" που πρώτο είχε χαρίσει παροντικότητα στους Έλληνες. Μόνο με την εμπειρία της Δήλου έγινε το ελληνικό ταξίδι διαμονή, "ξέφωτη" παραμονή σε ό,τι είναι η αλήθεια...» γράφει ο Μάρτιν Χάιντεγκερ. Στο νησί, μήκους μόλις 6 χλμ., κατοικούν οι λιγοστοί υπάλληλοι της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Η κυρία Κατερίνα Καραλή προσλήφθηκε πριν από είκοσι χρόνια στη Δήλο: «Τις νύχτες περπατώ μαζί με τον νυχτοφύλακα χωρίς φακό στην πόλη, που για μένα είναι ζωντανή», μας λέει. «Πάω για βαρκάδα, διαβάζω βιβλία ή με τα πρωτοβρόχια για χόρτα και σαλιγκάρια. Στο νησί για να μείνεις χρειά-ζεται ενδοσκόπηση για να βρεις τον εαυτό σου. Το νησί με εμψυχώνει. Στην παραλία κάνω βόλτες και μαζεύω όστρακα, την καθαρίζω από τα σκουπίδια. Έχω δυο γαϊδουράκια, που τους βάζω χαλινάρι και γυρίζω στο νησί θαυμάζοντας τις φοβερές ανατολές και τα μαγικά ηλιοβασιλέματα. Μες στον ξερότοπο, καλλιεργώ ένα μποστάνι στο σπίτι, για να θαυμάζουμε λουλούδια από τα παραθύρια σαν ξυπνάμε...» Μύθος και ιστορία

Βόλτα στην αρχαία Δήλο

Πρώτη ανασκαφή στο νησί γίνεται το 1772 από τον Ολλανδοπρώσο Pasch van Krienen, επί Μεγάλης Αικατερίνης Β΄, την περίοδο της «ρωσικής κατοχής» των Κυκλάδων. Τα ευρήματα μεταφέρονται και εκτίθενται στο μουσείο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης. Το 1873 ξεκινάνε ανασκαφές από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών και συνεχίζονται την περίοδο 1904-1914 και 1958-1975 με σπουδαίες αποκαλύψεις, που όπως... είχε υποσχεθεί η Λητώ, κάνουν τη Δήλο ένα από τα διασημότερα νησιά του κόσμου. Με το που πατάμε το πόδι μας στο λιμάνι, μες στο λιοπύρι, οι πέτρες στη στρογγυλή πλατεία είναι ό,τι απέμεινε από την Αγορά των Ιταλών Κομπεταλιαστών εμπόρων και το σκλαβοπάζαρο. Ακολουθώντας το τόξο προς το θέατρο, προσπερνάμε τα θεμέλια από τα πολυτελή καπηλειά γύρω από την Οικία του Διονύσου, ένα αρχοντικό με ψηφιδωτό δάπεδο τον Διόνυσο με την τίγρη (το πρωτότυπο εκτίθεται στο μουσείο), ενώ στο σπίτι θαυμάζουμε το αντίγραφο: Ο θεός με φτερά αγγέλου, σαν τον άγιο Γεώργιο, καβάλα σε μια τίγρη στεφανωμένη με σταφύλια, κρατώντας το περιτυλιγμένο με κορδέλα κοντάρι του. Σε όλα τα σπίτια υπήρχε αυλή και αίθριο, που ήταν ανοιχτό από πάνω για να μπαίνει ο ήλιος ενώ το νερό της βροχής μαζευόταν στους κανάλους και αποθηκευόταν σε υπόγειες δεξαμενές κάτω από την αυλή του αιθρίου. Προχωρώντας, στην ιδιόκτητη Οικία του ζεύγους Κλεοπάτρας και Διοσκουρίδη, σώζεται δεξαμενή που έχει αποκτήσει αχλή μύθου επειδή έχει πόσιμο νερό – που το παίρνει η κυρία Κατερίνα για να μαγειρεύει. Περνάμε από το αρχοντικό της Τρίαινας, με το ομώνυμο ψηφιδωτό στο βάθος. Αδυνατούμε να το δούμε από κοντά για να μην καταστραφεί. Στην εξώπορτα βλέπουμε το θυρωρείο. Μετά το θέατρο με το τοξωτό υδραγωγείο, ανεβαίνουμε προς τον ξενώνα με την, κεντρική, βαθιά υπόγεια δεξαμενή, και προχωράμε για να θαυμάσουμε δεξιά μας την Οικία με τα προσωπεία. Στο δάπεδο του κεντρικού χώρου απεικονίζονται σε ψηφιδωτό θεατρικές μάσκες. Στους τοίχους μιμήσεις ορθομαρμάρωσης: φανταστείτε κάποιος να σοβατίζει και μετά να ζωγραφίζει μαρμαρόπλακες στον σοβά. Στο μονοπάτι προς τον ναό της Ίσιδας, βλέπουμε το σπίτι των δελφινιών, που παίρνει το όνομα του από τα τέσσερα ζευγάρια δελφινιών που κολυμπούν το ένα δίπλα στο άλλο, σχεδόν μπλεγμένα μεταξύ τους και κοσμούν τις τέσσερις γωνίες του ψηφιδωτού του αιθρίου. Σε ένα πλάτωμα, στην πλαγιά του Κύνθου με θέα το πέλαγος και τη Ρήνεια, διατάσσονται διακριτοί ναοί Ανατολικών θεοτήτων, της Ίσιδας, του Σάραπη και των Συριακών θεοτήτων Άδαδου και Αταγάρτης. Ο αρχαιότερος ναός της Ήρας (αρχές του 7ου αι. π.Χ.) είναι κοντά. Απέναντι από το ιερό των Συριακών θεοτήτων, στέκει το ενυπόγραφο ψηφιδωτό δάπεδο του Φορμίωνα του Αθηναίου. Κατεβαίνοντας, στην κοιλάδα του ποταμού Ινωπού, βλέπουμε το σπίτι και το διδασκαλείο του, τα ιερά του Σάραπη και της Σαμοθράκης, και τα θεμέλια της τρίπατης Οικίας του Ερμή. Μια σκάλα οδηγεί στην κορυφή του Κύνθου (112 μ.) όπου ανταμείβεται κανείς με πανοραμική θέα των Κυκλάδων.

Αρχαιολογικό Μουσείο Δήλου

Φαντάζομαι ζωντανή τη θεά με το ελάφι της, καθώς θαυμάζω το εξαιρετικό άγαλμα της Άρτεμης με το ακέφαλο ζώο, όπως και τον φτερωτό Έρωτα που θέλει να προστατεύσει τη χαμογελαστή Αφροδίτη από τον αιφνιδιαστικό ιθυφαλλικό Πάνα. Ναξιακοί κούροι, ανάγλυφα με ζωόμορφους, φτερωτούς φαλλούς τα οποία είχαν οι ένοικοι στα σπίτια τους για προστασία από τη βασκανία. Ιερά σκεύη κοινωνίας (ρυτά) με χαραγμένα ζευγάρια να κάνουν έρωτα. Ζωγραφιές, μούσες, εδώλια με μορφές ηθοποιών της Νέας Κωμωδίας, χάλκινα, τοιχογραφίες, αμφορείς με εικόνες από μύθους, κοσμήματα χρυσά και μαργαριταρένια – όσα σώθηκαν από τους πειρατές, μαγειρικά σκεύη και κουδουνίστρες για μωρά. Βγαίνοντας από το μουσείο, βλέπουμε τον Οίκο των Ναξίων (560 π.Χ.) από τη βόρεια μεριά, το Αρτεμίσιο, το Πυθίο, τη συνοικία της Λίμνης, το Δωδεκάθεο ιερό, το ιερό της Λητούς, το σπίτι του Γρανίτη και το περίφημο Άνδηρο των λεόντων, δώρο Ναξιωτών, μια «λεωφόρος» που οδηγεί από το βόρειο λιμάνι του Σκαρδανά προς το ιερό.

 

Προτάσεις

info's

  • Στη Δήλο υπάρχει η αρχαιότερη συναγωγή της διασποράς.
  • Το άγαλμα της Νικάνδρας, που βρέθηκε στη Δήλο, είναι το αρχαιότερο μαρμάρινο, αφιέρωμα των Ναξίων.
  • Ο Όμηρος γράφει ότι ο Απόλλων, μόλις τεσσάρων ετών, έχτισε χωρίς κανένα συνδετικό υλικό έναν βωμό από τα αριστερά κέρατα των αιγών που κυνηγούσε η αδερφή του, ο οποίος και θεωρείται ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου.
  • Επιστρέφοντας από την Κρήτη, ο Θησέας χόρεψε στη Δήλο τον γέρανο χορό, γύρω από τον βωμό του Απόλλωνα, γιορτάζοντας την έξοδό του από τον λαβύρινθο.
  • Οι Αθηναίοι προκειμένου να εξαγνίσουν το νησί, απαγορεύουν τόσο το να γεννιέται όσο και το να θάβεται κάποιος θνητός εδώ.
  • Το 1990, το νησί ανακηρύχθηκε από την UNESCO Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
  • Η πρόσβαση στο νησί γίνεται καθημερινά με τοπικά καραβάκια από Μύκονο, και τους καλοκαιρινούς μήνες από Τήνο και Νάξο. Το μουσείο παραμένει ανοιχτό όλο τον χειμώνα από τις 8 π.μ. ως τις 7 μ.μ. Ο αρχαιολογικός χώρος είναι κλειστός τις Δευτέρες.

Θα το βρείτε στο

τεύχος 118

0
Shares

Σας αρέσει το site μας?

Ακολουθήστε μας στα social και δεν θα το μετανιώσετε...

0
Shares