Skip to main content

Βόρεια Εύβοια

Η ακτή που θυμάται

Η Εύβοια, το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας, κουβαλά μια βαριά ιστορία από την πύρινη λαίλαπα που έπληξε τα δάση και τα χωριά της το καλοκαίρι του 2021. Ωστόσο, μέσα από τις στάχτες ξεπήδησε ξανά η ζωή. Δέντρα που ξαναπρασινησαν παραλίες που αγκάλιασαν ξανά λουόμενους, άνθρωποι που δεν λύγισαν· τόποι δροσιάς, μνήμης, αντίστασης, επιβίωσης. Από Ανατολή σε Δύση, οι παραλίες της βόρειας Εύβοιας δεν είναι ένας ακόμη καλοκαιρινός προορισμός, αλλά μια υπενθύμιση: ότι το τοπίο θυμάται, κι εμείς μαζί του.

Ξεκινήσαμε από τα Ιωάννινα, την ώρα που η λίμνη άχνιζε ακόμη στο πρώτο φως. Περάσαμε τη Λαμία – σαν ανάσα ανάμεσα σε οροσειρές – κι ύστερα, ο δρόμος κατηφόρισε προς την Αρκίτσα. Η θάλασσα μας περίμενε εκεί, πλατιά και ακίνητη, σαν υπόσχεση. Το φέρι κύλησε αθόρυβα στα νερά του Μαλιακού. Στο κατάστρωμα, ο ήλιος έσβηνε στον ορίζοντα κι η Αιδηψός ξεπρόβαλε σαν παλιό όνειρο. Μας καλωσορίζει με την αλμύρα Άγιος Γεώργιος. της θάλασσας και το γνώριμο άρωμα του θείου από τις ιαματικές της πηγές. Η ιστορία εδώ είναι βαθιά ριζωμένη: «οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες», λέει ο θείος Νίκος που με φιλεύει ένα ούζο στο καφενείο, «έβρισκαν θεραπεία για το κορμί τους και τη ματαιοδοξία τους». Περπατώ στα σοκάκια και νιώθω τη μυρουδια του ιωδίου και του πεύκου.

Παραλία Μύλος: ανάμεσα σε παρελθόν και αλμύρα

Κατηφορίζοντας προς τα Γιάλτρα, φτάνω στον Μύλο – μια παραλία που σου κλείνει το μάτι νοσταλγικά. Ο παλιός Οδοιπορικό 43 πέτρινος ανεμόμυλος, με φόντο το αιγαιοπελαγίτικο γαλάζιο, θυμίζει τις μέρες που οι κάτοικοι άλεθαν στάρι για τις ανάγκες της κοινότητας. Στην ακτή, χοντρή άμμος με βότσαλα γυαλιστερά και νερά διάφανα, βαθιά αλλά ήρεμα, που αντανακλούν τον ουρανό. Η αίσθηση της γαλήνης είναι διάχυτη, σε κάνουν να χάνεσαι σε ένα αυθεντικό, σχεδόν ανέγγιχτο τοπίο Οι σπηλιές της περιοχής κάποτε έκρυβαν ψυχές που πάλευαν για ζωή, ειδικά στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής.

Άγιος Γεώργιος: ορεινή ανάσα

Ο δρόμος ανηφορίζει προς τον Άγιο Γεώργιο. Ένα χωριό «κρυμμένο» στους πρόποδες των καταπράσινων βουνών, χτισμένο αμφιθεατρικά με πέτρινα σπίτια και κόκκινες κεραμοσκεπές. Πίνω καφέ στο καφενείο και ακούω ιστορίες για μάχες στην Επανάσταση του ’21 – «η ιστορία είναι ακόμα στα χώματά μας», λέει ο κυρ-Δημήτρης, δείχνοντάς μου τα ερείπια ενός παλιού καστρόπυργου.

Στην άκρη του χωριού, περνώ από έναν παλιό ελαιώνα – τώρα καμένο τοπίο, μα γεμάτο σημάδια ζωής. Νέοι βλαστοί ξεπηδούν πεισματικά ανάμεσα στις στάχτες. Εθελοντές από την Αθήνα και ντόπιοι μαθητές φύτεψαν φέτος πάνω από πεντακόσια νέα δενδρύλλια. «Δεν περιμένουμε θαύματα – μόνο να ξαναγίνει σκιά», μου λέει ένας δάσκαλος του χωριού. 

Εδώ καθίσαμε σε παραλιακό ταβερνάκι – σε ένα τραπεζάκι που έγλειφε σχεδόν το κύμα – και δοκιμάσαμε χταποδάκι στα κάρβουνα, γαρίδες σαγανάκι, γόπες τηγανητές και μυδοπίλαφο με μάραθο. Όλα φρέσκα, όλα απλά, όλα εύγευστα. Από τα ντόπια προϊόντα, ξεχωρίζουν το ελαιόλαδο των Γιάλτρων, το θυμαρίσιο μέλι της Αγίας Άννας και η φέτα της Ιστιαίας – πυκνή, κρεμώδης, με άρωμα βοσκής. Η κύρια Παναγιώτα εξαιρετική μαγείρισσα και φιλόξενη, μας μίλησε για την γιορτή του Άϊ Γιώργη όπου διοργανώνεται μεγάλο πανηγύρι της εκκλησιάς του χωριού οπού έχει και το όνομα του, όπως επίσης και τον Ιούλιο με τη γνωστή Ναυτική Εβδομάδα και τον Αύγουστο στη γιορτή της σαρδέλας. Μας έδωσε ακόμη σημαντικές πληροφορίες για τα δρομολόγια από τα όποια λειτουργούν στο χωριό με φεριμπότ από και προς τον Άγιο Κωνσταντίνο Φθιώτιδας, όπως και το καλοκαίρι μπορούμε να βρούμε καραβάκι για να μας πάει στα εξωτικά κοντινά Λιχαδονήσια – μια βόλτα που αξίζει να κάνει κανείς.

Η Βόρεια Εύβοια δεν είναι προορισμός. Είναι ρίζα. Σε μαθαίνει να μην ξεχνάς και να συνεχίζεις.

«Δεν περιμένουμε θαύματα – μόνο να ξαναγίνει σκιά», μου λέει ένας δάσκαλος του χωριού.

 

Φάρος Βασιλίνας

Στο ακρωτήρι της Βασιλίνας φτάνω λίγο πριν δύσει ο ήλιος. Ο δρόμος είναι άσφαλτος μέχρι την παραλία του Κάβου που βρίσκεται δυτικά όπως κατευθυνόμαστε για τον φάρο. Στη συνέχεια υπάρχει χωματόδρομος για περίπου 2 χλμ. ο οποίος είναι προσβάσιμος με Ι.Χ μέχρι την είσοδό του. Ο φάρος, χτισμένος το 1892, μοιάζει με μοναχικό στρατιώτη που δεν λύγισε ούτε σε πολέμους, ούτε σε σεισμούς. Η πέτρα του είναι από ντόπια λατομεία και η αρχιτεκτονική του φέρει την υπογραφή της σχολής του Μονάχου – απλότητα και λειτουργικότητα. Λειτούργησε υπό την εποπτεία της Υπηρεσίας Φάρων και κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αποτέλεσε παρατηρητήριο των Γερμανών.

Ο φάρος προσφέρει πανοραμική θέα στη γύρω ακτογραμμή ένα ιδανικό σημείο για φωτογραφία και αν σου αρέσει η μοναχικότητα ιδανικό το μέρος για να κολυμπήσεις γύρω σου πυκνή βλάστηση αγγίζει το κύμα. Το δειλινό είναι σχεδόν τελετουργικό. Με τον ήλιο να λούζει τις πέτρες σε πορτοκαλί αποχρώσεις έχεις την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε τροπικό νησί. Ο παλιός πέτρινος ανεμόμυλος με φόντο το Αιγαιοπελαγίτικο γαλάζιο.

Στα Ελληνικά και τον Άγιο Νικόλαο

Το χωριό Ελληνικά κρατά ακόμη τον παλμό μιας άλλης εποχής. Με θέα προς το Αιγαίο πέλαγος και τη Σκιάθο, η παραλία του Αγίου Νικολάου. Το ομώνυμο εκκλησάκι, χτισμένο κυριολεκτικά στο κύμα, μοιάζει με εικόνα βγαλμένη από ναυτική μαντινάδα. Χτίστηκε –λέγεται– από ναυτικούς που διασώθηκαν από θαλασσοταραχή και το αφιέρωσαν στον Άγιο. Μπορείς να πας κολυμπώντας, η απόσταση από την ακτή δεν είναι μεγάλη και η όχι και τόσο βαθιά θάλασσα βοηθάει πολύ.

Ήσυχη και πλημμυρισμένη χρώματα με μπεζ ψιλή άμμο που λαμπυρίζει κάτω από τον ήλιο και τα ρηχά γαλαζοπράσινα νερά την κάνουν να είναι η ιδανική επιλογή για διαφορετικές γαλήνιες διακοπές. Μια παραλία που συνδυάζει αρμονικά την καθαρή ομορφιά με την ηρεμία.

Πίσω από έναν φυσικό όρμο, ακριβώς στη δεξιά πλευρά της παραλίας, συναντήσαμε και δύο ακόμη παραλίες τον Αϊ Γιάννη και τον Μαυρίκα. Η τελευταία είναι οργανωμένη παραλία, οπότε θα πρέπει να έχουμε την ομπρέλα μας, ή στην καλύτερη περίπτωση να προλάβουμε τη σκιά κάποιου από τα πεύκα που φτάνουν κυριολεκτικά μέχρι το νερό. Για σνακ, καφέδες και ποτά υπάρχουν κάποια καφέ και εστιατόρια πάνω από την παραλία όπου τα τιμήσαμε δέοντος. Κρύα Βρύση Η παραλία Κρύα Βρύση είναι μια όαση διαφορετική. Είναι από τις μεγαλύτερες παραλίες σε έκταση στο σύνολο του Δήμου Μαντουδίου – Λίμνης – Αγίας Άννας και θεωρείται ως η νότια προέκταση της διάσημης παραλίας της Αγίας Άννας. Βρέχεται από τα παγωμένα αιγαιοπελαγίτικα νερά και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της, είναι ο ποταμός Βούδωρος που εκβάλει στα δύο άκρα της παραλίας.

Κατεβαίνοντας τον λόφο, βλέπω κορμούς από δέντρα, ξεβρασμένους στην άμμο – σαν φυσικά γλυπτά σμιλευμένα από την θάλασσα Το ποταμάκι κατεβαίνει κρυστάλλινο, φέρνοντας ζωή στην παραλία. Η άμμος είναι γριζόλευκη και χοντρόκοκκη, τα νερά βαθιά, κρυστάλλινα, κρύα ακόμα και τον Αύγουστο.

Η παραλία συνδυάζει το γλυκό νερό της πηγής που αναβλύζει στην άμμο με το αλμυρό κύμα του Αιγαίου. Στο τέλος της, στη δεξιά πλευρά, αντικρίζεις μια άγρια ομορφιά με απότομα βράχια που κόβουν κυριολεκτικά την ανάσα. Το τοπίο, άγριο και αυθεντικό, σε αφήνει άναυδο. Οι λίγοι που τη γνωρίζουν, την αγαπούν σιωπηλά – σαν μυστικό που θες να φυλάξεις, όχι να διαδώσεις. Τέτοιες τεράστιες και ιδιαίτερες παράλιες δεν τις βρίσκεις εύκολα.

Λιμνιώνας: ανάμνηση και επιστροφή

Ο Λιμνιώνας είναι πιο γνωστός, αλλά διατηρεί κάτι από τη γοητεία της απομόνωσης. Όλες οι παραλίες της ανατολικής Εύβοιας έχουν κρυστάλλινα νερά και πλαισιώνονται από άγρια βράχια που βουτούν απότομα προς τη θάλασσα, δημιουργώντας συγκλονιστικά τοπία. Βέβαια για να φτάσεις σε Κρύα Βρύση. Από τις μεγαλύτερες παραλίες της Βόρειας Εύβοιας με έναν ποταμό να εκβάλλει στα δύο άκρα της. 

Πριν από κάποια χρόνια εδώ υπήρχε ένα πλούσιο και παραγωγικό πευκοδάσος που έδινε δουλειά σε δασεργάτες, συλλέκτες ρετσινιού και μελισσοκόμους, που είναι οι κύρια ασχολία των ανθρώπων τις βόρεια ανατολικής Ευβοίας. Δυστυχώς σήμερα υπάρχουν μόνο τεράστιες καμένες εκτάσεις. Αισιόδοξο μήνυμα είναι πως τα πρώτα μικρά πεύκα έχουν αρχίσει να ορθώνουν το ανάστημά τους στην καμένη γη. Ευτυχώς η φύση έχει μάθει να επουλώνει της πληγές της και να ανοικοδομείται.

Λίγο ψηλότερα (πάνω από τα 600 μέτρα) κάνουν την εμφάνισή τους τα πρώτα έλατα και πιο πάνω το δάσος γίνεται πυκνό και ομοιογενές. Πράγματι, σε αυτό το μέρος έχεις την αίσθηση ότι βρίσκεσαι στην καρδιά κάποιου ορεινού όγκου και όχι μόλις λίγα χιλιόμετρα από τις μαγευτικές ακτές τις ανατολικής Εύβοιας.

Η παραλία απλώνεται σε μήκος από την μια άκρη ως την άλλη είναι περίπου 600 μέτρα και το πλάτος σε κάποια σημεία φτάνει τα 80 μέτρα κάτω από πλαγιές γεμάτες αρώματα: θυμάρι, πεύκο, καπνισμένο χώμα. Η άμμος είναι σκουρόχρωμη, σχεδόν ηφαιστειακή, και τα νερά έχουν έναν μοναδικό, Άγιος Νικόλαος. Με το εκκλησάκι χτισμένο κυριολεκτικά στο κύμα μοιάζει με εικόνα από ναυτική μαντινάδα. βαθύ σμαραγδένιο χρωματισμό. Τα τουρκουάζ νερά καθώς βαθαίνουν αρκετά απότομα είναι δροσερά και διαυγή, ενώ ένας επιβλητικός βράχος χωρίζει την ακτή σε δύο μέρη. Η πετσέτα απαραίτητη καθώς δεν είναι οργανωμένη και είναι το μέρος που προτιμούν όσοι κάνουν ελεύθερο κάμπινγκ – κυρίως στο βόρειο τμήμα οπού υπάρχουν κάποιες βραχοσπηλιές.

Πάνω από την παράλια βρήκαμε πανέμορφα ταβερνάκια με αιγαιοπελαγίτικη αύρα και εκλεκτούς μεζέδες για να απολαύουμε το ουζάκι μας. Εκεί συναντήσαμε και τον καπετάν Σταμάτη – στα 70 του κι ακόμα ψαρεύει: «η φωτιά μας χτύπησε, αλλά δεν μας έσβησε», μου λέει. Οι νύχτες εδώ έχουν άστρα. Ο ουρανός μοιάζει να ‘ναι πιο κοντά.

Χιλιαδού: καταφύγιο αναμνήσεων

Η Χιλιαδού είναι ο τελευταίος μου σταθμός στη διασημότερη παράλια ανατολικά της Εύβοιας. Καθώς κατεβαίνεις προς τη θάλασσα, ο δρόμος στενεύει, στρίβει απότομα και αποκαλύπτει ξαφνικά την παραλία: μια από τις πιο εντυπωσιακές της Εύβοιας, με γκριζόλευκα βότσαλα, βαθιά γαλάζια νερά και έναν θεαματικό κάθετο βράχο στο βόρειο άκρο. Η Δίρφη, το ψηλότερο βουνό της Εύβοιας, δεσπόζει επιβλητικά πάνω από το τοπίο — με πυκνά δάση από καστανιές, έλατα και καρυδιές που δημιουργούν μια αίσθηση άγριας ομορφιάς και γαλήνης.

Από τη μία πλευρά, η φύση παραμένει σχεδόν άγρια. Από την άλλη, η φήμη της παραλίας έχει προσελκύσει πλήθη. Τα Σαββατοκύριακα του καλοκαιριού, η ησυχία διαταράσσεται: αυτοκίνητα παρκαρισμένα μέχρι το μονοπάτι, σκηνές απλωμένες μέχρι την άκρη της παραλίας, και πολλές φορές σκουπίδια παρατημένα στους θάμνους. Η έλλειψη οργανωμένων υποδομών και ελέγχου δημιουργεί προβλήματα, ενώ ο φυσικός χαρακτήρας του τοπίου απειλείται από την ανεξέλεγκτη προσέλευση. Παρόλα αυτά, αν βρεθείς στη Χιλιαδού μια καθημερινή του Ιουνίου ή νωρίς το πρωί, θα νιώσεις κάτι μοναδικό: μια παραλία ανάμεσα στα βουνά εκεί όπου η Ελλάδα δείχνει το πρόσωπο της αδάμαστης, ανεπιτήδευτης ομορφιάς της.

Οι επιλογές είναι πολλές και η απόφαση ανήκει αποκλειστικά σε εμάς. Κάθε μεγάλη και μικρή παραλία, γνωστή και πιο «κρυφή» κρύβει άπειρους φυσικούς θησαυρούς εντός και εκτός νερού έτοιμους για εξερεύνηση. Η Εύβοια, άλλωστε, δεν είναι προορισμός· είναι μνήμη, επιμονή και αναγέννηση. Πήρα μαζί μου εικόνες, φωνές, βλέμματα, ιστορίες. Και άφησα πίσω ένα κομμάτι καρδιάς, να γίνει ρίζα σ’ ένα κορμό που αναβλαστάνει.

Προτάσεις

Στο ίδιο τεύχος