Ναύπακτος

Αντίρριο - Ναύπακτος μια ευθεία! Στα μισά της διαδρομής ο Πλατανίτης, ένας όμορφος οικισμός που απέχει δέκα λεπτά από τη Ναύπακτο με ωραία παραλία και αρκετά καταλύματα για διαμονή. Φτάνουμε στο λιμάνι της Ναύπακτου που μοιάζει με αγκαλιά έτσι όπως τα τείχη του ενετικού κάστρου κλείνουν αρμονικά προφυλάσσοντας το. Δυο πύργοι, δεξιά κι αριστερά του βραχίονα που σχηματίζουν τα τείχη, δημιουργούν μια πόλη οχυρό. Λόγω της γεωγραφικής της θέσης ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, αυτή η πανάρχαια πόλη αποτελούσε τόπο που όλοι ήθελαν να έχουν υπό την κυριαρχία τους. Η ονομασία της αποτελεί σύνθεση δυο λέξεων της αρχαίας ελληνικής: ναυς και πήγνυμι (πλοίο και κατασκευάζω), καθώς λέγεται ότι οι Δωριείς στην κάθοδό τους, χρησιμοποίησαν την περιοχή για να κατασκευάσουν υποτυπώδη πλοιάρια (σχεδίες ακριβέστερα). Το άγαλμα του Παξινού μπουρλοτιέρη Γιώργου Ανεμογιάννη, που πιάστηκε ζωντανός από τους Τούρκους, είναι απέναντι από τον φάρο και κοιτά προς τους Παξούς, προς το αντίστοιχο άγαλμά του που βρίσκεται στον παραθαλάσσιο οικισμό του Γάιου. Η προσπάθεια που έκαναν οι επαναστατημένοι Έλληνες το Μάιο του 1821 για την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους ήταν αποτυχημένη. Οι Τούρκοι έπιασαν αιχμάλωτο τον Ανεμογιάννη, τον σούβλισαν και κρέμασαν το σώμα του στα τείχη για παραδειγματισμό.

Περπατώντας στο ενετικό λιμάνι θα συναντήσουμε και το άγαλμα του Μιγκέλ Ντε Θερβάντες, του συγγραφέα του «Δον Κιχώτη». Ο Θερβάντες συμμετείχε στη ναυμαχία της Ναύπακτου που έγινε τον Οκτώβριο του 1571 μεταξύ των χριστιανικών κρατών της Δύσης και της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Παρόλο που η θαλάσσια μάχη έλαβε μέρος κοντά στα νησάκια Εχινάδες που βρίσκονται στο Ιόνιο, έμεινε γνωστή στην ιστορία ως Ναυμαχία της Ναύπακτου. Οι Δυτικοί κέρδισαν και ο Θερβάντες τραυματίστηκε σοβαρά, χάνοντας το αριστερό του χέρι.

Η ναυμαχία αυτή σημάδεψε την παγκόσμια Ιστορία οπότε και κάθε Οκτώβρη πραγματοποιούνται στην Ναύπακτο ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις και δράσεις που διαρκούν μία εβδομάδα, με αποκορύφωμα την τελετή της Αναπαράστασης. Το βράδυ, το Ενετικό Λιμάνι μετατρέπεται σε ένα μοναδικό σκηνικό σύγκρουσης των Δυνάμεων της Δύσης και των Οθωμανών που παρακολουθεί πλήθος ντόπιων και επισκεπτών. Η ατμόσφαιρα είναι γιορτινή, με ενδυμασίες, ισπανικά συγκροτήματα και μουσική που μας μεταφέρουν στο κλίμα του 16ου αιώνα. Η αναπαράσταση ξεκινάει με μια εντυπωσιακή πομπή και κορυφώνεται με τη "μάχη" στο λιμάνι, όπου τα πλοία και τα πυροτεχνήματα δημιουργούν ένα φαντασμαγορικό θέαμα...

Ένα έθιμο που επίσης αξίζει να παρακολουθήσει κανείς, εάν βρεθεί στη Ναύπακτο την περίοδο του Πάσχα, είναι πομπή της Μεγάλης Παρασκευής. Καθώς οι επιτάφιοι από τον Άγιο Δημήτριο και την Αγία Παρασκευή (τις δύο κύριες ενορίες της πόλης) ξεκινούν την περιφορά, φωτιές ανάβουν στα οχυρά κατά την ώρα της δύσης, υπό την υπόκρουση χορωδίας με ύμνους. Στην είσοδο του λιμανιού οι δύο πομπές συναντιούνται, τα φώτα στο λιμάνι σβήνουν και ένας μεγάλος «φλεγόμενος» σταυρός, υψώνεται μέσα στη θάλασσα προκαλώντας δέος. Ένα απόλυτα κατανυκτικό σκηνικό που πρώτη φορά αναβίωσε τη δεκαετία του 1950 και τηρείται έκτοτε κάθε χρόνο ανελλιπώς.

Έως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια (1947) το λιμάνι γνώριζε εμπορική αίγλη με μετακινήσεις επιβατών και μεταφορές εμπορευμάτων προς την Αχαΐα. Όμως, παρά την αντίδραση των Ναυπακτίων, ο πορθμός μεταφέρθηκε στο Ρίο - Αντίρριο, σύμφωνα με το αίτημα των συνεταιρισμών του Αγρινίου και της Ηπείρου. Η αρωγή της πολιτείας προς τους Ναυπάκτιους ήταν να δώσει άδεια δρομολόγησης ferry boat στους καραβοκύρηδες της Ναυπάκτου ή άδειες λεωφορείου. Έτσι το λιμάνι σταμάτησε να αποτελεί εμπορικό κόμβο και στις μέρες μας έχει γίνει αξιοθέατο της περιοχής και μάλιστα με πολύ μεγάλη επισκεψιμότητα.

Άμα είναι γραφτό ένας τόπος να ακμάσει, τίποτα δεν ανακόπτει την πρόοδό του. Δεν ξέρω αν οφείλεται μόνο στη φυσική ομορφιά του τοπίου ή στην εξυπνάδα των ανθρώπων και τη δύναμη να προσπερνάνε και να κατανικούν εμπόδια και δυσκολίες, αναδεικνύοντας την ομορφιά του τόπου τους κι αφήνοντας πίσω τη μιζέρια. Σκάφη αναψυχής κι επισκέπτες που καταφτάνουν οδικώς από τις γύρω πόλεις, την Πάτρα, το Αγρίνιο αλλά και την Αθήνα, κάνουν την Ναύπακτο μέρος πολυσύχναστο. Η βόλτα στους δρόμους της και το Στενοπάζαρο, εκεί που βρισκόταν η παλιά αγορά της φινετσάτης πόλης, δε χορταίνεται. Τα πλακόστρωτα σοκάκια σφύζουν από ζωή. Το καφεδάκι στο λιμάνι, κάτω από τους αιωνόβιους πλάτανους είναι απολαυστικό, όπως και το ποτάκι το βράδυ στα μαγαζιά που παίζουν μουσικές για κάθε γούστο. Ξεχωρίζει το μπαρ a:m επάνω στο ενετικό λιμάνι, παλιό και κλασικό στέκι της πόλης, με καλές μουσικές και καθαρά ποτά μέσα στον μίνιμαλ και ντιζαινάτο χώρο ή ...άνωθεν στην ταράτσα, απολαμβάνοντας υπέροχα κοκτέιλ με την πιο απίστευτη θέα που έχεις ποτέ φανταστεί...

Η γαστρονομική πανδαισία της Ναυπάκτου συντίθεται από φρέσκα θαλασσινά, ντόπια κρεατικά, χειροποίητα ζυμαρικά, χορτόπιτες με λάπατα και μυρώνια, κόκκινη κολοκύθα και αντίδια, αλλά και υπέροχα γλυκά του κουταλιού και μαρμελάδες. Στο πλακόστρωτο σοκάκι στο Στενοπάζαρο είναι και το «Απίκο», ένα μεζεδοτεχνείο όπως το αποκαλούν οι ιδιοκτήτες του, οι οποίοι επέλεξαν μια ναυτική ορολογία για το όνομα του μαγαζιού με τη θεσπέσια κουζίνα. Απίκο είναι η γωνία των 90 μοιρών που σχηματίζει η άγκυρα με την επιφάνεια της θάλασσας. Εδώ ξετρελαθήκαμε με το «φρατζολάκι», ένα ζεστό λαχταριστό καρβέλι με γέμιση τυριών και κρεατικών. 

Ανατολικά και δυτικά από το λιμάνι βρίσκονται οι πεντακάθαρες ακτές Γρίμποβο και Ψανή αντίστοιχα. Όμορφος και ο γιαλός στο Γρίμποβο, με παγωμένα νερά, μιας που ανατολικά της πόλης εκβάλει ο Μόρνος που έχει τις πηγές του στην Οίτη. Σουλάτσο στον παραλιακό δρόμο, ρυάκια που χύνονται στη θάλασσα, εστιατόρια, καφενέδες, ξενοδοχεία. Δυτικά του λιμανιού, η Ψανή που δεν πάει πίσω σε ομορφιά. Πανύψηλα πλατάνια που προσφέρουν τη δροσιά και τη σκιά τους, οργανωμένη δημοτική πλαζ με ντουζιέρες, ενώ πρόσφατα ο δήμος εγκατέστησε συσκευή πρόσβασης ατόμων στη θάλασσα με κινητικά προβλήματα.

Αφήνοντας τον κεντρικό δρόμο και τις παραλίες, βόρεια του λιμανιού και «εντός των τειχών» του ενετικού κάστρου, είναι τα Μποτσαρέικα. Εδώ στέκει αγέρωχος κι επιβλητικός ο Πύργος του Μπότσαρη που είναι επισκέψιμος για το κοινό και φιλοξενεί πίνακες και χάρτες από τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Ο πύργος κατασκευάστηκε σε δύο φάσεις, τον 15ο και 16ο αιώνα και χρησιμοποιήθηκε για να στεγάσει τους κατά καιρούς ηγεμόνες της πόλης. Από αυτή τη γειτονιά ξεκινά μια πολύ όμορφη ανηφοριά (περίπου μισής ώρας) που οδηγεί στο βενετσιάνικο κάστρο το οποίο περιβάλλεται από πευκοδάσος. Φτάνοντας, αποζημιώνεσαι από την ασύγκριτη θέα που έχεις από ψηλά. Ακριβώς κάτω από το κάστρο λειτουργεί καφετέρια που μπορείς να καθίσεις και να ευχαριστηθείς την ηρεμία του τοπίου, αγναντεύοντας το Παναχαϊκό απέναντι στην Πελοπόννησο, την Γέφυρα, τον Κορινθιακό.