Σαν μια μικρή Μεσόγειος μοιάζει, όταν τον δεις στον χάρτη! Ο κόλπος που μοιάζει με λίμνη επικοινωνεί με τη θάλασσα από ένα μικρό πέρασμα στο ύψος της Πρέβεζας και βρέχεται από δυο σημαντικά ποτάμια, τον Άραχθο και τον Λούρο. Είναι κι ο ίδιος, θα μπορούσες να πεις, σαν λιμνοθάλασσα, ενώ εμπεριέχει ακόμη είκοσι! Στα νερά του κολυμπούν ρινοδέλφινα, θαλάσσιες χελώνες, σαλάχια και αμέτρητα άλλα είδη θαλάσσιας ζωής. Έτσι, προσελκύονται και αναρίθμητα είδη πτηνών – υπολογίζεται πως εδώ ζει το 60% των ειδών της Ελλάδας!
Τον πλούτο της περιοχής αντιλήφθηκαν οι άνθρωποι ήδη από την εποχή της αρχαιότητας, δημιουργώντας εδώ σημαντικές πόλεις όπως ήταν η Νικόπολη και η Αμβρακία. Από την τελευταία πήρε το όνομά του ο Αμβρακικός, ενώ στη θέση της βρίσκεται σήμερα η σημαντικότερη πόλη της περιοχής, η Άρτα.
Άρτα
Η Άρτα χαρακτηρίζεται πολιτιστικά ως βυζαντινή πόλη. Η μακραίωνη ιστορία της έχει αφήσει το στίγμα της με πάμπολλα μνημεία: την Αγία Θεοδώρα, την Παναγιά Παρηγορίτισσα, το Μεσαιωνικό κάστρο, το μικρό αρχαίο θέατρο, τα ερείπια του Ναού του Απόλλωνα στην καρδιά της πόλης και δεκάδες βυζαντινές εκκλησίες. Το σπουδαιότερο όμως μνημείο είναι το ιστορικό γεφύρι της. Ο Άραχθος που την διατρέχει είναι το πιο ορμητικό ποτάμι της χώρας μας κι ίσως γι’ αυτό να δυσκολεύτηκαν τόσο να το κατασκευάσουν. Η ονομασία Αμβρακία προέρχεται από τα συνθετικά «αμφί» και «ρακία», που σημαίνει «χτυπώ τις πέτρες κι από τις δυο πλευρές» υποδηλώνοντας την ποταμίσια ορμή.
Είναι όμως ταυτόχρονα και μια σύγχρονη πόλη, πεζοδρομημένη στο μεγαλύτερο μέρος της, που συγκεράζει με μοναδικό τρόπο το νέο και το παραδοσιακό. Με την αγορά της, τα ωραία μεζεδοπωλεία της, σφύζει από ζωή. Εδώ γεννήθηκε ο ζωγράφος Γιάννης Μόραλης και στη Δημοτική Πινακοθήκη της πόλης, που φέρει φυσικά τ’ όνομα του, φιλοξενείται, μέχρι τις 22 Φεβρουαρίου, αναδρομική του έκθεση με τίτλο «Στη Γενέτειρα».
Οι εξορμήσεις που μπορείς να πραγματοποιήσεις με αφετηρία την Άρτα είναι αμέτρητες. Πολύ κοντά είναι τα όρη Τζουμέρκα, ο Αχέροντας και οι ακτές του Ιονίου. Ακόμη πιο κοντά βρίσκεται η Φιλιππιάδα με το Ρωμαϊκό Υδραγωγείο στον Αϊ Γιώργη, ο Κοκκινοπηλός με τις κατακόκκινες λοφοπλαγιές του και η Λίμνη του Ζηρού με το ασύγκριτο τοπίο της. Στην τελευταία πραγματοποιήσαμε μια σύντομη επίσκεψη κι απολαύσαμε ένα καφέ στο αναψυκτήριο-μπαλκόνι με θέα την ηρεμία της λίμνης από ψηλά. Το καταπράσινο δάσος που την περιβάλει γίνεται ολόχρυσο προς τα τέλη του φθινοπώρου.
Όμως, η πιο ωραία εκδρομή δεν είναι παρά ο ίδιος ο Αμβρακικός κι οι λιμνοθάλασσές του, ένας "άλλος" κόσμος, μόλις 20 χλμ. από την πόλη. Δεν είναι τυχαίο πως θεωρείται και ο κορυφαίος προορισμός της περιοχής.
Κορωνησία
Αν την δεις από ψηλά θα διαπιστώσεις ότι είναι ένα νησί που, όπως και τα υπόλοιπα του Αμβρακικού, δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τις ατόλες – τις κοραλλιογενείς νήσους των ωκεανών, όπως είναι για παράδειγμα οι Μαλδίβες! Η Κορωνησία περικλείει τη δική της λιμνοθάλασσα και το σχήμα της μοιάζει με δαχτυλίδι, ένα θέαμα πραγματικά εντυπωσιακό.
Εδώ θα καταλήξεις διαβαίνοντας τους δρόμους μέσα στο νερό, θα πιεις τον καφέ σου και θα απολαύσεις ψαρικά παρέα με τα ουζάκια σου. Κάθε Αύγουστο στο νησί γίνεται το πανηγύρι της σαρδέλας («παπαλίνα» τη λένε οι ντόπιοι), όπου στήνεται γλέντι με όργανα και μεγάλα ονόματα της λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής. Εμείς, περιπλανηθήκαμε στο γραφικό λιμανάκι με τα πολύχρωμα ψαροκάικα, επισκεφτήκαμε την παλιά βυζαντινή εκκλησία της, περπατήσαμε την αμμουδερή παραλία της.
Γευστικότατους ψαρομεζέδες δοκιμάσαμε στη φημισμένη ταβέρνα του Πατέντα, όπου η ποιότητα είναι αναμφισβήτητα εξαιρετική! Στην Κορωνησία, βρίσκεσαι στην καρδιά του Αμβρακικού κι η δική σου χτυπά με αγαλλίαση!
Ψαθοτόπι και Φιδόκαστρο
O χωματόδρομος μετά την Κορωνησία καταλήγει στο Φιδόκαστρο. Ο πιο εύκολος τρόπος να το προσεγγίσεις είναι από το Ψαθοτόπι, το πλησιέστερο καμπίσιο χωριό. Εδώ, λόγω των πολλών αρτεσιανών υδάτων, δραστηριοποιούνται σημαντικές για τον τόπο επιχειρήσεις, όπως ιχθυοκαλλιέργειες χελιού και ρωσικού οξύρυγχου από τον οποίο παράγεται το πολύτιμο χαβιάρι. Αλλά η μεγάλη έκπληξη για τον επισκέπτη είναι η «Φωλιά του Κυνηγού», η ταβέρνα της Ράνιας με τα τραπεζάκια έξω, κάτω από τα πλατάνια. Εδώ δοκιμάσαμε χέλι και πετάλι (κέφαλο λιαστό ανοιγμένο στη μέση) στα κάρβουνα και κυριολεκτικά γλείφαμε τα δάχτυλά μας από τη νοστιμιά! Ψωμί καλαμποκίσιο ζυμωτό με τον παραδοσιακό τρόπο, σουπιά λαδορίγανη και σαρδέλα ψητή είναι οι λιχουδιές που αξίζει επιπλέον να γευτείς.
Το Φιδόκαστρο είναι το σημείο αυτό τελειώνει η λιμνοθάλασσα Λογαρού και αρχίζει ο κάμπος. Στην αρχαιότητα βρισκόταν εδώ ο «Άμβρακος», επίνειο της αρχαίας Αμβρακίας, ενώ πολύ κοντά βρίσκεται και το δέλτα του Άραχθου. Οι αρχικές εκβολές του ποταμού δημιούργησαν τη λιμνοθάλασσα. Με τις συνεχείς προσχώσεις του και με τη ‘φερτή ύλη’ από τα Τζουμέρκα, η ροή του ποταμού άλλαζε συνεχώς, φτάνοντας τελικά να καταλήγει σ’ αυτό το βαλτοτόπι.
Σήμερα, διασώζονται μόνο ερείπια μαζί κι ένας μύθος: Τρία σεντούκια πανομοιότυπα βρίσκονται εδώ. Το ένα περιέχει κουνούπια με σιδερένιες μύτες – πολύ επικίνδυνα – το δεύτερο φίδια δηλητηριώδη και το τρίτο τον πολυπόθητο θησαυρό. Σαν τα βρεις πρέπει να διαλέξεις σωστά γιατί αν κάνεις λάθος είσαι ξοφλημένος! Κι η αλήθεια είναι ότι μαζί με όλη αυτήν την ομορφιά τα κουνούπια και τα φίδια βρίσκονται σε πληθώρα στην περιοχή…
Ο κάμπος της Αρτάς
Ο εύφορος κάμπος της Άρτας φιλοξενεί πλήθος καλλιεργειών, όπως εσπεριδοειδή, ακτινίδια, ελιές, καλαμπόκι και τριφύλλι. Μέσα από το ατέλειωτο δίκτυο δρόμων του ανακαλύπτεις χωριά με περιποιημένους κήπους, εκκλησίες με πανύψηλα καμπαναριά, (όπου συχνά στην κορφή τους φωλιάζουν οι πελαργοί) αλλά και Υδατόπυργους, τσιμεντένιες κατασκευές που συγκεντρώνουν ψηλά νερό για την άρδευση των κτημάτων.
Τις διαδρομές σου στον κάμπο συντροφεύουν συχνά κανάλια με νερό, ενώ δεν είναι σπάνιο το θέαμα να συναντάς κοπάδια με αγελάδες που στη ράχη τους στέκονται ερωδιοί! Εδώ η φύση είναι στο… φόρτε της με τις καλλιέργειες να εναλλάσσονται με τους καλαμιώνες και τις καταπράσινες δασικές εκτάσεις που είναι γεμάτες σφρίγος και ζωντάνια.
Ο βάλτος της Ροδιάς
Διασχίζοντας τον κάμπο της Άρτας είναι εύκολο να καταλήξεις στην βαλτώδη λιμνοθάλασσα της Ροδιάς η οποία δεν επικοινωνεί με τον Αμβρακικό αλλά με την Τσουκαλού – σαν να λέμε λιμνοθάλασσα μέσα στη λιμνοθάλασσα, ένα πραγματικά σπάνιο φαινόμενο! Το τοπίο είναι πολύ ιδιαίτερο, μυστηριακό και παντελώς ερημικό. Αλλού βλέπεις απέραντες αργιλώδες εκτάσεις και αλλού βλάστηση πυκνή και άναρχη, σαν ζούγκλα. Αν είσαι της περιπέτειας κι αναζητάς το διαφορετικό, μια εξόρμηση-εξερεύνηση εδώ είναι κάτι για το οποίο δεν θα μετανιώσεις.
Κάπου εδώ φτάνει στο τέλος της η περιήγηση στις τρεις βόρειες και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες του Αμβρακικού οι οποίες κατέχουν περίπου το ένα όγδοο της επιφάνειάς του. Γέμισαν τα μάτια μας ονειρικές εικόνες, γαλήνεψε το μέσα μας κι ευχαριστήθηκαν σχεδόν όλες οι αισθήσεις μας. Όχι μόνο η όραση κι η ακοή από το υπερθέαμα και τους ήχους των αναρίθμητων πουλιών αλλά και η γεύση και η όσφρηση από τα ασύγκριτα εδέσματα που απολαύσαμε. Όπως λέει και ο Στέφανος, ο αδερφικός μου φίλος που μεγάλωσε σε τούτα εδώ τα υπέροχα λασποτόπια και με ξενάγησε στην περιοχή: «Πες τους να μην ψάχνουν για τον θησαυρό στο Φιδόκαστρο γιατί τον έχω βρει εγώ…» Κι εννοεί τη μαγεία αυτού εδώ του τόπου που την έχει μέσα στην ψυχή του και δεν την αλλάζει με τίποτα.
