Νέα Επίδαυρος

Αυτό που µόλις διαβάσατε, γράφτηκε από τον Ιρλανδό περιηγητή και αρχαιοδίφη Έντουαρντ Ντόντγουελ, σχεδόν διακόσια χρόνια πριν. Όταν λέει µια ώρα και είκοσι οκτώ λεπτά απ’ την Επίδαυρο, εννοεί µε τα πόδια και όπου Επίδαυρος εννοεί το Ασκληπιείο. Στην πραγµατικότητα η απόσταση είναι γύρω στα 15 λεπτά µε αυτοκίνητο ή µηχανή. Όπως αναφέρει και ο Παυσανίας κατά την περιήγησή του, το όνοµα «Πιάδα» χρονολογείται από το 250 µ.Χ. Η ονοµασία «Νέα Επίδαυρος» αποφασίστηκε το 1822 στην Α' Εθνοσυνέλευση και δόθηκε τιµητικά το 1823 κατόπιν εισήγησης του Ι. Κωλέττη κατοχυρώνοντας προνόµια και δικαιώµατα πόλης για την περιοχή.

Η Νέα Επίδαυρος

Ερχόµενοι από το θέατρο, βλέπουµε στ’ αριστερά µια µεγάλη διχάλα. Κάτω πας για την παραλία, επάνω ανηφορίζεις για το χωριό που για πολλά χρόνια αποτελούσε το κεφαλοχώρι της περιοχής της Επιδαυρίας. Εδώ στέκει αγέρωχος ο ναός του πολιούχου του χωριού, Αγίου Λεωνίδη, τον οποίο ανήγειραν οι ντόπιοι, το 1916, µετά τον εντοπισµό του τάφου του. Τα λείψανα του Αγίου φυλάσσονται στην Ευαγγελίστρια και ανήµερα της γιορτής του γίνεται περιφορά της λάρνακας µε τη συµµετοχή ολόκληρου του χωριού. Το βλέµµα αιχµαλωτίζει ο καταπράσινος κάµπος και το απέραντο γαλάζιο του Σαρωνικού. Λίγο πριν την είσοδο στο κέντρο του χωριού ο Ανδρέας Παγίδας και η σύζυγός του, Υπαπαντή,  µας υποδέχονται µε αγνό µέλι από το εργαστήρι µελισσοκοµικών προϊόντων της Επιδαυρίας που βρίσκεται µέσα στο σπίτι τους! Τι να πρωτογράψει κανείς για τούτον τον κρυµµένο θησαυρό, απαράµιλλης οµορφιάς και γραφικότητας. Στενά δροµάκια, καλντερίµια θυµίζουν Αιγαιοπελαγίτικο νησί. Λουλούδια στα µπαλκόνια µοσχοµυρίζουν καλοκαίρι. Πού ήταν κρυµµένος τούτος ο τόπος; Σκέφτηκα. Ένας φούρνος, ένα περίπτερο, ένα κρεοπωλείο, δυο-τρία καφέ, παντοπωλείο κι ένα ψητοπωλείο − όλα όµορφα και τακτοποιηµένα µες στην απλότητά τους. Στην πλατεία Αγίου Βασιλείου, ένα µεγάλο κατάστηµα µε αγροτικά εφόδια και εργαλεία µαρτυρά πως η γεωργία κατέχει τα πρωτεία στην οικονοµική ζωή του τόπου. Είναι αξιοσηµείωτο ότι τις περισσότερες επιχειρήσεις λειτουργούν νέοι, δραστήριοι άνθρωποι – θα µπορούσε να λέγεται το χωριό των νέων! Ένα πολύ όµορφο κοµµωτήριο-κουρείο, το συµβολαιογραφείο και το υποθηκοφυλακείο µαρτυρούν την αίγλη του τόπου. Η Νέα Επίδαυρος, προς µεγάλη έκπληξη όλων λόγω του ονόµατός της, προηγήθηκε της Παλαιάς. Στη Νέα ήταν οι γιατροί, οι δικηγόροι, οικογένειες παλιές µε «βαριά ονόµατα», που κρατούν µέχρι σήµερα…

Η πλατεία και το Μουσείο Α' Εθνοσυνέλευσης

Προχωρώντας λίγα µέτρα ακόµα, θα βρεθούµε στην περίφηµη πλατεία της Α' Εθνοσυνέλευσης. Η αναθηµατική στήλη, που ανεγέρθηκε τον Μάιο του 1901 µε τα ονόµατα των παραστατών της, στολίζεται από τον Φοίνικα – το σύµβολο της αναγέννησης του Έθνους. ∆ίπλα βρίσκεται και το Μουσείο Εθνοσυνέλευσης του Ιδρύµατος της Βουλής των Ελλήνων. Τρείς αίθουσες µε πλούσιο υλικό µας µεταφέρουν νοερά στα χρόνια που η σκλαβωµένη Ελλάδα έπαιρνε µετά 400 χρόνια τις πρώτες βαθιές ανάσες ελευθερίας. «Η πρώτη αυτή Εθνοσυνέλευση υπήρξε η κορυφαία στιγµή δηµοκρατικής οργάνωσης σε κρατική οντότητα και πραγµατοποιήθηκε πριν καν κλείσει χρόνος απ’ την έναρξη του Αγώνα, στις 20 ∆εκεµβρίου του 1821. Σε αυτή µετείχαν 59 εκπρόσωποι (παραστάτες) από τις επαναστατηµένες περιοχές, οι οποίοι µετά από είκοσι δυο αιώνες συνέταξαν και ψήφισαν το δηµοκρατικό και φιλελεύθερο «Προσωρινόν Πολίτευµα της Ελλάδος». Οι αποφάσεις της συνέλευσης αυτής καθόρισαν τις µετέπειτα πολιτικές εξελίξεις», σηµειώνει η φιλόλογος Αικατερίνη Κυριάκη που έχει δαπανήσει πολλές ώρες µελέτης για την αποτύπωση της ιστορίας του τόπου. «Το κτίριο που στεγάζεται σήµερα το Μουσείο Εθνοσυνέλευσης είναι το δηµοτικό σχολείο θηλέων, κληροδότηµα του Ανδρέα Συγγρού. Άρχισε να λειτουργεί µεταξύ των ετών 1910-1912 και από δω µπορείς να δεις την επιβλητική πετρόχτιστη οικία, όπου πραγµατοποιήθηκαν οι εργασίες της Α' Εθνοσυνέλευσης.»

Ο Βόθυλας

Το γεωγραφικό ανάγλυφο της Επιδαυρίας χαρακτηρίζεται από τα πευκόφυτα βουνά, που υψώνονται προστατευτικά πάνω από τους εύφορους πορτοκαλεώνες του κάµπου, που συνορεύει µε την παραλιακή ζώνη. Μέσα σε αυτή την ήρεµη οµορφιά ορθώνεται παράταιρα ένας άγριος κοκκινωπός βράχος, δουλεµένος για χιλιάδες χρόνια από τη δύναµη της φύσης, δείχνοντας στον άνθρωπο την απλότητα που πρέπει να έχει ένα έργο τέχνης. Ο χαραγµένος βράχος της Πιάδας και το φαράγγι του Βόθυλα που κόβει τον βράχο στα δύο, θα µπορούσαν να είναι µεταφορικά η φωτογραφία στην ταυτότητα του χωριού. Στην πραγµατικότητα όµως είναι πολλά περισσότερα. Στην ανασφάλεια των περασµένων χρόνων ο άγριος βράχος πρόσφερε στους κατοίκους προστασία και σιγουριά. Σπίτια κρυµµένα στην πίσω − αθέατη από τη θάλασσα πλευρά, έµεναν µακριά από τις άγριες διαθέσεις των πειρατών. Και όταν αυτοί αποφάσιζαν να σκαρφαλώσουν σ’ αυτήν την αετοφωλιά, το φαράγγι του Βόθυλα τους πρόσφερε ασφαλή διέξοδο. Ο Βόθυλας όµως συνέχιζε να προσφέρει στην οικονοµική και κοινωνική ζωή της περιοχής όλες τις εποχές και στη διάρκεια των αιώνων. Το νερό του αποτέλεσε πηγή ζωής ποτίζοντας τις καλλιεργήσιµες εκτάσεις αλλά και κινητήρια δύναµη για τους µύλους και τα λιοτρίβια του χωριού. Μπορεί κανείς ακόµα να διακρίνει µέσα στο φαράγγι τα αποµεινάρια των µύλων καθώς και τα ίχνη από τα υδραγωγεία πέντε τουλάχιστον διαφορετικών εποχών.