Νεάπολη

Σπήλαιο Καστανιάς

Αφήνοντας πίσω το πετρωμένο δάσος, επίσης λίγα λεπτά από τη Νεάπολη, και ακολουθώντας την ανατολική απόληξη του Πάρνωνα σε μια κυκλική διαδρομή που συνδέει τα χωριά Καστανιά και Άνω Καστανιά, Φαρακλό, Μεσοχώρι και Νεάπολη, βρίσκουμε το σπήλαιο της Καστανιάς. Λέγεται πως ο πρώτος άνθρωπος που ανακάλυψε, το 1920, το σπήλαιο αυτό ήταν ένας βοσκός, ο Κώστας Στιβακτάς. Παρατηρώντας τις μέλισσες να μπαινοβγαίνουν στη γη θεώρησε πώς σίγουρα εκεί θα υπήρχε νερό. Έρποντας και με τη βοήθεια της φωτιάς –το σκουρόχρωμο αποτύπωμα της στάχτης ακόμα φαίνεται στους σταλαγμίτες– κατάφερε να εισέλθει και να βρει μια πηγή. Το 1958, μίλησε πρώτη φορά δημόσια για την ανακάλυψή του, και τότε έπεσε στα χέρια του μια καρτ ποστάλ του σπηλαίου του Δυρού. Την εξερεύνηση ανέλαβε το διάσημο ζευγάρι σπηλαιολόγων, που είναι ιδρυτές μάλιστα της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρίας, ο Γιάννης και η Άννα Πετροχείλου. Το Σπήλαιο Καστανιάς, ηλικίας 3 εκατομμυρίων ετών, επίσης δημιούργημα γεωλογικών διαταραχών και απόρροια έντονης σταγονοροής, είναι εξαιρετικά πυκνό στον λιθωματικό διάκοσμο των σταλακτιτών και σταλαγμιτών, που συχνά δεν ξεχωρίζουν καθώς ενώνονται σε ένα σώμα. Η πυκνότητά του καθώς και ο χρωματισμός του, λόγω του εμπλουτισμού του υπεδάφους με οξείδια μετάλλων, είναι τα δύο χαρακτηριστικά που το κατατάσσουν δεύτερο στο είδος του σε όλη την Ευρώπη. Το επισκέψιμο μέρος του σπηλαίου, που χωρίζεται σε δύο μεγάλα δωμάτια, είναι μια διαδρομή μήκους 500 μέτρων. Με σταθερή θερμοκρασία 17⁰C αλλά και με ψυχρό φωτισμό δημιουργούνται οι ιδανικές συνθήκες ενός μικροκλίματος, για την αδιάκοπη ανάπτυξη των κρυσταλλικών σωμάτων. Αν και νομίζω πως κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, καθώς το χαμόγελο της γεωλόγου-ξεναγού Μαρίας Λαμπίρη γεμίζει ζεστασιά όλο τον χώρο. Προχωρώντας βαθύτερα στο εσωτερικό, το οξυγόνο μειώνεται κι ενώ η Μαρία προσπαθεί μάταια να μας πείσει για τον σπάνιο σφαιροειδή σταλαγμίτη, πως θυμίζει κάτι σαν εικόνα ή ταφόπλακα, εμείς φανταζόμαστε ένα γλυκό μπισκότο σαβαγιάρ, τότε που τα παγωτά τα στόλιζαν σημαιάκια και ομπρελίτσες. Σηκώνοντας το βλέμμα, βροχή από σπαθιά σταλακτιτών οριακά θαρρείς σταματάνε, λίγο πριν σε πληγώσουν. Και πού και πού, μέσα σ’ αυτόν τον κρυστάλλινο πολυέλαιο, ρίζες δέντρων ξεπροβάλλουν καθώς η απόσταση από την επιφάνεια της γης είναι σχεδόν μηδαμινή. Τα σχήματα των μορφωμάτων πολλά: Ένας αετός περήφανος φαίνεται ανακουφισμένος στη ζεστασιά ενός κοκκινωπού μανδύα. Μια γκέισα σκυφτή σαν να αποδέχεται την ταπεινότητα της γυναικείας φύσης. Μια μητέρα που αγκαλιάζει με θαλπωρή το μωρό της, ένας παππούς με μόνη συντροφιά ένα μικρό πουλί, ελέφαντες και μάγοι, καθώς κι ένα ολόκληρο χωριό μανιταριών συνθέτουν το παραμυθένιο σκηνικό. Τιμής ένεκεν, μια πέτρινη μελισσοφωλιά ευγνωμονεί τον εξερευνητή της. Και είναι κι αυτές οι κουρτίνες, που αστράφτουν σαν να τις ευλογούν νεράιδες, άλλοτε μικρές, άλλοτε μεγάλες και καθώς η ξεναγός μάς εξηγεί το φαινόμενο της ζώνωσης, της εναλλαγής δηλαδή των χρωμάτων στις πτυχές τους, θέλω να κάνω μια και να τις τραβήξω. Και ξέρω πως ακόμα κι αν κρυώσω στην αφή, θα νιώσω μια βελούδινη χαρά όταν πίσω τους ανακαλύψω τη χώρα των θαυμάτων κάτω από τον έναστρο ουρανό. Είναι μαγεία να απολαμβάνεις μια βόλτα κάτω από την επιφάνεια της γης και να φαντάζεσαι όλους τους αμύθητους θησαυρούς που μπορεί να κρύβει στα σπλάχνα της. Επίμονα, σχεδόν ενοχλητικά ζητούσα από τη Μαρία να μου βρει τον μόνιμο κάτοικο του σπηλαίου, το τυφλό και κουφό δολιχόποδο. Πράγματι, η μικρή αυτή αράχνη βρέθηκε κοντά στην είσοδο, καθώς εκτελεί καθήκοντα κατάσκοπου και καθαριστή, αφού δεν επιτρέπει σε εξωτερικούς οργανισμούς να εισέλθουν και να βλάψουν τον διάκοσμο. Δυστυχώς, όμως, δεν πρόκειται για υπερφυσική αράχνη, αφού η μόνη πραγματική απειλή γι’ αυτήν είναι ο άνθρωπος, που με ένα μόνο άγγιγμά του μπορεί να δημιουργήσει πρόσφορο περιβάλλον ανάπτυξης μυκήτων, θέτοντας τέλος μια για πάντα στην εξελικτική πορεία των συνεχώς μεταβαλλόμενων υδάτινων γλυπτών. Τελειώνοντας ένα ταξίδι χορτασμένο από νερό και πέτρα δεν μπορείς παρά να εντυπωσιαστείς από το αρμονικό πάντρεμα του απτού και του άπιαστου σε μια αιώνια σχέση εξάρτησης κι αλληλεπίδρασης. Γιατί το νερό, φαινομενικά απλό, κρύβει τεράστια δύναμη, και παραμένει πράγματι γοητευτική η σύλληψη του Θαλή, να το καθιερώσει ως την πρώτη ουσία που αποκτά θεϊκή υπόσταση.