Πρόνοια Ναυπλίου

Ο κυρ Αντώνης στο πρόσωπό µου φαίνεται, ότι βρήκε κάποιον πρόθυµο να αραδιάσει όλες τις ιστορίες του τόπου. «Τα παιδικά µου χρόνια» µου λέει «τα περνούσα στην πλατεία. Με τον αδερφό µου και τους φίλους µου παίζαµε µπάλα µέχρι τα µεσάνυχτα. Θυµάµαι πόσες φορές είχα περάσει τα κάγκελα του σχολείου απέναντι, για να πιάσω την µπάλα, πόσες φορές έπεφτε η µπάλα στο σιντριβάνι, το οποίο είχε κάγκελα µε καρφιά γύρω γύρω, πόσες φορές χτυπούσαµε σε γόνατα, χέρια. Εκεί είχαµε και ένα µαγαζί, σουβλατζίδικο. Τα παιδικά µου χρόνια µύριζαν λάδι, τζατζίκι, χώµα, σκόνη και αίµα. Τώρα περνάς και είναι άδεια η πλατεία, πού και πού θα δεις κάνα δυο παιδιά να παίζουν για λίγο…» Τον αποχαιρετώ και κατηφορίζω για την Αγία Τριάδα, την ενορία της Πρόνοιας. Χτίστηκε κι αυτή την ίδια εποχή µε την υπόλοιπη γειτονιά, κατά τα πρώτα βήµατα του ελληνικού κράτους. Αφού ανάψω ένα κερί στη µνήµη όλων εκείνων, που έδωσαν τον οβολό τους για να ανεγερθεί, παρατηρώ ότι ο ναός είναι δισυπόστατος, δηλαδή αφιερωµένος σε δύο και όχι µόνο στην Αγία Τριάδα! «Λίγοι ξέρουν» µου εξηγεί ο εφηµέριος «πως ο ναός είναι αφιερωµένος και στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδροµο. Για να καλοπιάσουν τον Καποδίστρια και να δωρίσει το οικόπεδο, του υπόσχονται πως ο νέος ναός θα αφιερωθεί στον Ιωάννη τον Πρόδροµο. Αφενός για να τιµήσουν το όνοµα του Κυβερνήτη αφετέρου να γιορτάζουν την ηµέρα που αυτός κατέφθασε στο Ναύπλιο για πρώτη φορά, το 1828». Βέβαια, ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε και δεν πρόλαβε να δει την ολοκλήρωση του ναού. Έτσι, η υπόσχεση ναι µεν κρατήθηκε αλλά σε δεύτερη µοίρα, αφού ο ναός αφιερώθηκε στην Αγία Τριάδα και αποκαλείται έτσι µέχρι και σήµερα.

Σκαλοπάτια µε οδηγούν δυτικά στις παρυφές του λόφου του Παλαµηδιού. Εκεί, στη σκιά του πέτρινου γίγαντα βρίσκονται ακόµα αποδείξεις, πως η περιοχή κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια. Στον βράχο υπάρχουν λαξευµένες σπηλιές, τα «λαγούµια», όπως είναι γνωστά στους ντόπιους. Εκεί, έθαβαν τους νεκρούς τους οι υποτελείς των Μυκηναίων της Τίρυνθας. Ακόµη και στα κατοπινά χρόνια, οι σπηλιές αποτελούσαν τη στέγη των άπορων και φτωχών. Ξακουστή ήταν η Καλλιόπη, µια ξερακιανή γυναίκα, ντυµένη πάντα στα µαύρα. Ζούσε σε µια σπηλιά µαζί µε τις κατσίκες της που τις θεωρούσε φίλες της. Μάλιστα, τις είχε δώσει και ονόµατα: Ευτέρπη, Μαρία, Ελένη, ∆άφνη. Ζούσε µε το γάλα τους και ό,τι έδιναν οι γυναίκες της Πρόνοιας στα γύρω σπίτια. Τα παιδάκια πολλές φορές τη γιουχάριζαν και της πετούσαν πέτρες, την αντιµετώπιζαν σαν «άνθρωπο των σπηλαίων».

Ανηφορίζοντας για το τέρµα της περιήγησής µου, σταµατώ στην εκκλησία των Αγίων Πάντων. Ανεβαίνω τα σκαλοπάτια που οδηγούν στον περίβολο του ναού και κοντοστέκοµαι σε ένα από αυτά για να πάρω µια ανάσα. Φτάνω στον ναό, που είναι χωµένος µέσα σε έναν βράχο. Ξεχασµένος πια, έπαιξε πολύ σηµαντικό ρόλο όµως πριν τη δηµιουργία της Πρόνοιας. Εδώ, στα όρια της παλιάς πόλης του Ναυπλίου εκκλησιάζονταν οι χριστιανοί, αφού οι Τούρκοι κατακτητές δεν τους επέτρεπαν να το κάνουν εντός των τειχών της. ∆ίπλα ακριβώς, ξεχωρίζει από µακριά ο Λέων των Βαυαρών, ένα τεράστιο λιοντάρι σµιλεµένο στον βράχο µε χαρακτηριστική θλίψη στο πρόσωπό του. ∆ηµιουργήθηκε την εποχή του Όθωνα προς τιµήν των βαυαρών στρατιωτών, που έχασαν τη ζωή τους άδοξα, προσβεβληµένοι από τύφο. Στο σηµείο αυτό, θάφτηκαν οι άτυχοι στρατιώτες και για χρόνια η περιοχή αποκαλείτο «βαυαρικά µνήµατα». Αναχωρώ, ώστε να φτάσω στον ναό της Ευαγγελίστριας πριν νυχτώσει. Το σκηνικό γύρω µου είναι η επιτοµή του urban. Μισογκρεµισµένα σπίτια, σκουριασµένες ταµπέλες δρόµων, συνθήµατα µε σπρέι στους τοίχους, γατούλες να µε κρυφοκοιτάζουν στα υγρά περβάζια, γκράφιτι που θυµίζουν Bansky, καταστήµατα µε vintage διακόσµηση. Άλλωστε µην ξεχνάµε πως η Πρόνοια ήταν τόπος κατοικίας των εργατών της κονσερβοποιίας «ΚΥΚΝΟΣ ΑΕ.», µε τις χαρακτηριστικές κόκκινες κονσέρβες τοµατοπολτού, που κάθε vintage ταβέρνα έχει στις προθήκες της. Από το 1928 µέχρι και τις αρχές του 21^ου αιώνα, η περιοχή ήταν γνωστή ως ο «λαχανόκηπος της Αθήνας», αφού κάθε πρωί δεκάδες φορτηγά έφευγαν γεµάτα µε προϊόντα της αργολικής γης µε τελικό προορισµό τα τραπέζια των κατοίκων της πρωτεύουσας. Όλοι οι Προνοιάτες είχαν περάσει για ένα µεροκάµατο από το − γκρεµισµένο πλέον − εργοστάσιο. Φτάνοντας στον υπερυψωµένο ναό, η έκφραση «η θέα κόβει την ανάσα» αποκτά νόηµα. Όλο το Ναύπλιο στο πιάτο. Έχω έρθει την κατάλληλη ώρα. Ηλιοβασίλεµα. Τα παλιά κεραµίδια και οι γυµνές ταράτσες έχουν βαφτεί µε χρώµα χρυσαφί. Από εδώ ψηλά µπορώ να απολαύσω τη γειτονιά της Πρόνοιας σε όλη της την µεγαλοπρέπεια. Ένα ενιαίο αρχιτεκτονικό σύνολο, µε χαµηλή δόµηση και την ιδιαιτερότητα τόσο των δρόµων όσο και των κτιρίων της. Μια γειτονιά που από τον καιρό του Καποδίστρια, πολύ λίγο άλλαξε, κρατώντας έναν αυθεντικό αστικό χαρακτήρα που αξίζει να επισκεφτείς. Είναι Τσικνοπέµπτη. Από τη Μαρµαρένια βρύση, που στέκει εκεί από το 1871, ακούγονται αποκριάτικες µελωδίες… Κατηφορίζω. Μασκαρεµένοι χορεύουν και µε παρασύρουν σε διονυσιακούς ρυθµούς…