Λαλάδες

Σαν επέρασαμε τη Χώρα και τον Κάμπο, εχώθηνε ευτή σε σοκάκια όμορφα. Ετουνού του καιρού τα παι - διά όλα τα ξέρουνε.. Στην Παναγιά την Κρήνα εβρεθήκα - με κι αρχίσαμε να προχωρούμε στα χωράφια, και να το κόκκινο χαλί! Να οι λαλάδες! Τσάκα τσούκα, ερχίνησε να βγάζει φωτογραφίες η ανιψιά κι εσύ ήμεινες αποσβολωμένη να βλέπεις την ομορφιά στα ποδάρια σου. Τις έπιασες, τις χάδεψες, πήρες λίγο από την πρωινή δροσιά τως… «Α κόψεις, θεία;» «Όχι, κόρη μου, δε θέλω να κόψω, ίντα να τις κάμεις στο βάζο, α βα - στήξουνε μια δυο μέρες, θα χάσουνε το χρώμα τους και α τις πετάξεις μετά, αμαρτία από το θεό. Ετσιδά τις διαβολίζουνε, ξεριζώνουνε τους βολ - βούς και στο τέλος ε θα μείνει καμιά.. σάμπου εξαφανιστήκανε τα πολίτικα, θα χαθούνε κι οι λαλάδες…» Πρώιμα ήβγανε φέτος, αφού η άνοιξη μας ήρτενε νωρίτερα με τούτους τους καιρούς… Οι Χιώτες, που θένε να καμαρώνουνε για τις τουλίπες, λένε πως απ’ εδώ ξεκίνησε η ολλανδική τουλίπα, αλλά μάλλον τσάμπα το πιστεύουνε. Η Χίος είναι από τα μέρη όπου εξαπλώθηκε η τουλίπα, που ξεκίνησε από την κε - ντρική Ασία κι έφτασε μέχρι τις νότιες, κεντρικές και ανατολικές πλευρές της Ευρώπης. «Και πώς τις λέμενε, λαλάδες;» αρώτησες την ανιψιά, που είναι και διεβασμένη…  «Lale είναι η περσική ονομασία της τουλίπας, που από τα τούρκικα πέρα - σε στα χιώτικα». Λολάδες ήπρεπε να τις λέμενε, εσκέ - φτηκες από μέσα σου, αφού ούτε λίγο ούτε πολύ όλοι οι Χιώτες είν’ λολοί… «Στη Χιο έχομε τέσσερα είδη του - λίπας», είπενε. Κι άρχισε να μιλά αλαμπουρνέζικα: «toulipa aegenensis, toulipa undulatifolia, toulipa clousiana, toulipa praecox…» κι απορείς πώς δεν εστραμπούληξε τη γλώσσα της για να τα πει.. Εδευτή η πρώτη που σου ’πενε είναι είδος της ανατολικής Μεσογείου και το πιο πολύ που φτάνει δυτικά είναι η Χίος... Το άλλο το είδος, το τρίτο στη σειρά, να δεις που θα ’ναι το πολίτικο που λέμενε, που ’ναι ριγέ κόκκινο-άσπρο, που αυτό κι αν είναι διαβολισμένο κι εξαφανισμένο από τα χωράφια. Σου κατάλεγενε, την ώρα που ήβγαλες το θερμός με τον καφέ από την τσάντα και κάτι κουρκουμπινάκια για βούτημα. Αλλά ποιος τα θυμάται... Σου ’καμε εντύπωση που έχει βγει, είπενε, Προεδρικό Διάταγμα περί προστασίας της χλωρίδας κι ανάμεσα στα φυτά που απειλούνται είναι κι ευτό το πολίτικο κι άλλο ένα είδος λαλάδας, αλλά κανείς δε νοιάζεται και κανένα μέτρο δεν έχει παρθεί για την προστασία τους… Σε πήαινε Καλλιμασιά, Θολοποτάμι κι εσύ εθυμούσουνε παλιά πως τα χωράφια ήταν κατακόκκινα, σαν στρωμένο χαλί για τους επίσημους, κακοχράχει η ώρα τως… Πώς εξαφανιστήκανε έτσι; Εμπήκανε τα μηχανήματα που σκάβουνε βαθιά, πα’ στο διάβολο οι βολβοί. Πού να ξανάβγουνε; Είναι κι ο κόσμος, που πέφτει με λύσσα απάνω σε ό,τι όμορφο βγει... Σαν εγυρνούσαμε στο χωριό βόρεια κι ήβλεπες τις πέτρες και τις κοτρώνες στα βουνά, εσκεβούσουνε πως από την κεντρική Χίο και κάτω είναι τόπος ευλογημένος, με φυσικό πλούτο ανεκτίμητο... Μαστίχι και λαλάδες. Από το πρώτο ο τόπος ζει εδώ κι αιώνες… Οι λαλάδες είναι μόνο για ομορφιά, να χαίρεται το μάτι κι η καρδιά. Ας τις αφήκομε στην ησυχία τως, να τις βρούνε κι οι γενιές που έρχονται… Με τούτα και μ’ εκείνα που περνούμενε με την κρίση ήδη εχάσαμε τη λολάδα μας... Μη χάσουμε από την ανοησία και την ουργιαμάδα μας και τις λαλάδες…