Ήταν γύρω στο 1995 όταν η φιλόλογός μας, υποδιευθύντρια τότε στο δεύτερο λύκειο Καλλιθέας, μας πήγε όπως κάθε χρόνο είχε καθιερώσει τα Χριστούγεννα, μια εκπαιδευτική εκδρομή στο Ψ.Ν.Α. Δαφνί. Είναι πραγματικά κρίμα που δεν θυμάμαι πια το όνομά της, όμως, κι ανάμεσα σε άλλους που ακολούθησαν, είναι αιτία που έχω πολύ ψηλά την έννοια του Δασκάλου. Δεν νοείται άλλωστε παιδεία που δεν είναι προσανατολισμένη στην κοινωνία, τη ζωή και τον άνθρωπο, με κύριο μέλημα να δημιουργεί κοινωνίες συμπεριληπτικές από ανθρώπους με συμπόνια και αποδοχή της όποιας διαφορετικότητας.
Αγοράσαμε σνακ και τσιγάρα – δώρα – για τους θεραπευόμενους, που με τη σειρά τους έφτιαχναν διακοσμητικά κεριά και τα πουλούσαν, προκειμένου να συμπληρώσουν το εισόδημά τους. Κι ήταν απίστευτη η χαρά που τους έδινε αυτή τους η δραστηριότητα. Μπορούσαμε να τους γνωρίσουμε από κοντά και να συνομιλήσουμε μαζί τους, σε μια διαφορετικού τύπου «εκδρομή» που προσωπικά με σημάδεψε. Είδα γυναίκες να βυθίζονται στη λύπη, είδα άλλες να φορούν κόκκινο κραγιόν και πολύχρωμα ρούχα, να γελούν, να τραγουδούν και να χορεύουν. Είδα παιδιά-αγρίμια, είδα ανθρώπους καλλιεργημένους με απίστευτες γνώσεις για την Τέχνη, ανθρώπους ευγενείς, σεμνούς και με σοφία. Είδα ενήλικες που έμοιαζαν με παιδιά και έτρεχαν γεμάτοι χαρά κι αθωότητα να κλέψουν το γλυκό από την τσάντα. Είδα τον πόνο, τη μοναξιά και το άδικο – όλο το βάρος του κόσμου…
Σχεδόν 30 χρονιά μετά, θα βρεθώ ξανά στο Δαφνί, αυτήν τη φορά για μια αποκαλυπτική εικαστική έκθεση που συνδιαλέγεται με τη μοναξιά και τη συντροφικότητα – ένα ταξίδι στα άδυτα του ανθρώπινου νου, στον φόβο και στην απομόνωση, αλλά και στην αξία της αλληλεγγύης και της ομαδικότητας, μία στάση ζωής που δημιουργεί ισότιμες και υποστηρικτικές κοινωνίες.
Μα «χρονιάρες μέρες» θα καθόμαστε να μιλάμε για «τέτοια πράγματα»; Εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς, αφού μας έμαθαν πως η σιωπή είναι προτιμότερη, να εστιάζουμε το βλέμμα αλλού από εκεί που μας πονά, όμως πραγματικότητα είναι μία και είναι εδώ, είτε κάνουμε πως τη βλέπουμε, είτε όχι. Κι αυτή λέει πως τα Χριστούγεννα, την εποχή που όλοι μας προσδοκούμε ευτυχία και θαλπωρή δίπλα στα αγαπημένα μας πρόσωπα, φυλούν για πάρα πολλούς συνανθρώπους μας μια σκοτεινή πλευρά την οποία αποφεύγουμε να φέρουμε στην επιφάνεια. Είναι η εποχή όπου όλα τα ψυχικά προβλήματα επιδεινώνονται, με τ’ αρνητικά συναισθήματα να αναδύονται, μακραίνοντας το συναισθηματικό χάσμα από τη χαρά που επιβάλλουν οι γιορτές. Αποτέλεσμα; Η μοναξιά και η αποξένωση που εντείνουν ακόμη περισσότερο τη λύπη οδηγώντας συχνά στην κατάθλιψη, τη μάστιγα του σύγχρονου πολιτισμού που λυγίζει μπροστά στο βάρος της ύπαρξης.
Η μοναξιά των μεγαλουπόλεων, η μοναξιά της επαρχίας, των συνόρων, των εγκαταλειμμένων οικισμών, η μοναξιά των βουνών και βέβαια η μοναχικότητα, ο ζωτικός χώρος και χρόνος για την ανασυγκρότηση, την έκφραση, τις καινούριες ιδέες, τον δρόμο για έναν καλύτερο κόσμο που έρχεται τελικά μέσα από το «Μαζί» – έννοια απόλυτα συνυφασμένη με την ανθρώπινη ύπαρξη. Και κάπως έτσι, το βάρος ελαφραίνει, σαν το δροσερό αεράκι του χειμώνα, ακουμπά σε κάποια χέρια, διοχετεύεται, γίνεται αγκαλιά, γίνεται μοίρασμα, γίνεται δημιουργία – σπάει σε χίλια κομμάτια που συγκολλούνται ξανά σε ένα νέο σημείο ισορροπίας, εκεί που η λύπη δεν βαραίνει τη χαρά κι η χαρά πατά γερά, μένει γειωμένη.
Αγαπητοί φίλοι, ο κλοιός ολοένα και στενεύει, μα όσοι πιστεύουν στον άνθρωπο πιστεύουν και στην ουτοπία κι ίσως στο βάθος να είναι αυτή που κινεί τα νήματα του κόσμου. Βγείτε, πιείτε, χορέψτε, ταξιδέψτε, χαρείτε τις γιορτές με τους αγαπημένους σας, φτιάξτε γλυκά, υιοθετήστε ένα αδεσποτάκι, κάντε ένα δώρο στον εαυτό σας και σε όσους πραγματικά το έχουν ανάγκη, γίνεται ανθρώπινοι προσφέροντας αγάπη και χαρά – καμιά φορά το καλύτερο δώρο είμαστε εμείς και το μόνο που έχουμε είναι το Μαζί· στο Εδώ και στο Τώρα.
