Το περιβόλι της Παναγιάς

Ταξίδι πρώτο στο Άγιο Όρος

Ξημερώματα τούτης της άνοιξης βρέθηκα σε μια μικρή πολιτεία της Χαλκιδικής, που θέλει στ' όνομά της μια δόση ουρανού. Πειράζοντας συνεχώς το σκληρό μου μούσι, το οποίο καιρό τώρα άτακτα συντηρώ, σηκώνω συνοφρυωμένος το βλέμμα στον ήλιο της Ουρανούπολης. Τα μακριά μανίκια και παντελόνια που φορώ, δεν επιτρέπουν στη θέρμη του πρώιμου καλοκαιρινού ήλιου να ζεστάνει το δέρμα μου, εξασφαλίζουν όμως την ευσεβή και ασφαλή μου μετάβαση στον «επουράνιο» προορισμό μου. Όπως ο ξενιτεμένος την γυναίκα, έτσι κι εγώ αφήνω στην πόλη τις προσφιλείς, εγκόσμιες συνήθειες να με καρτερούν. Και ξεχωρίζοντας στα δυο τα συνθετικά του ονόματός της, είμαι έτοιμος να ριχτώ σε αυτήν την πρωτόγνωρη μεταφυσική ταξιδιωτική εμπειρία.

Ήδη τα πάντα ελαφραίνουν, µέχρι και τα υλικά νιώθω να βιώνουν µια απουσία βαρύτητας, καθώς η µοναδική µου αποσκευή αναρριχάται στους ώµους. Μια αλλαξιά χωρά και ίσως κι αυτή περιττή, όταν αποφασίζεις ν' απογυµνώσεις την ψυχή σου. Με το πολυπόθητο ιερό διαµονητήριο να κρατώ σφιχτά και στα δυο µου χέρια, υποµένω τον αστυνοµικό έλεγχο, λίγο πριν το βήµα µου µε φέρει στο κατάστρωµα, που θα ενώσει θάλασσα και ουρανό, για να µε ταξιδέψει στην ιερή γη του, εκεί που βασιλεύει µόνο µια κυρά, η Παναγιά. Βραχύς ο καιρός για τις Άγιες µέρες και οι συνταξιδιώτες µου βαρείς και ταπεινοί. Ο θόρυβος της µηχανής του καραβιού, το γύρισµα της σελίδας του βιβλίου, και οι ψίθυροι µιας προσευχής, ενσαρκωµένες ευχούλες που σκαρφαλώνουν κόµπο-κόµπο στο µακρύ κοµποσχοίνι, ολοκληρώνοντας ακόµη µια στροφή. Η ηρεµία που υφαίνουν τα σύννεφα, διαλύεται µε τα φασαριόζικα θαλασσοπούλια. Μουδιασµένος σηκώνοµαι να χαρώ την επίσκεψη, προτάσσοντας διστακτικά στον αέρα το παξιµάδι της µάνας µου. Αποφασιστικά και δυνατά, µε ακρίβεια χιλιοστού, ένας γλάρος που παραφυλά ξοπίσω µου τ' αρπάζει απο το χέρι µου. Αστραπιαία σκύβω να προφυλαχτώ. Η αφέλειά µου σκορπά µε τα γέλια των προσκυνητών. Ξάφνου απέναντι ξεπροβάλλει ένα βουναλάκι. Είναι αυτή η απαρχή του θείου Όρους, που θα κορυφωθεί στο βάθος σε µια τέλεια λίθινη πυραµίδα ύψους 2033µ. Το Άγιο Όρος ξεκινά δειλά να µας συστήνεται µε τους µικρούς αρσανάδες των µονών.Το περιβόλι της Παναγιάς – όπως συχνά αποκαλείται το Όρος – διαθέτει 20 µονές, 12 σκήτες και αρκετά κελιά, βυζαντινούς θησαυρούς, πολύτιµα κειµήλια και σπάνιες, ανεκτίµητης αξίας βιβλιοθήκες. Με το καράβι να σιγοπλέει αποχαιρετώ τη µονή Ζωγράφου, µα περισσότερο σαστίζω σαν αντικρίζω τη µονή ∆οχειαρίου, η οποία θυµίζει πέτρινο φρούριο. Πριν την αφήσω κι αυτή πίσω, προσπαθώ ν’ αποστηθίσω όλη την οµορφιά. Ιπποτική, προσκαλεί τους πιστούς µε τους δυο αρχαγγέλους της, οικοδεσπότες, έναν δεξιά κι έναν αριστερά να ορθώνονται ως αγάλµατα σε κίονες ψηλούς, φύλακες και προστάτες της στους αιώνες. Ξεµακραίνοντας και από την Ξενοφώντος έκθαµβος µένω να κοιτώ την ρωσικής τεχνοτροπας, Μονή του Αγίου Παντελεήµονος, µια σωστή πολιτεία που µε τους σµαραγδένιους θόλους της επιβάλλεται πολυτελώς. Η ανυποµονησία µου φουντώνει να βρεθώ στις δικές µου µονές. Σχεδόν µήνα χρειάζεται κάποιος για να οργανώσει µια επίσκεψη στο Άγιο Όρος και πρέπει να γνωρίζει, ότι δεν µπορεί να φιλοξενηθεί πάνω από τρεις µέρες συνολικά και αυτές µοιρασµένες σε διαφορετικές µονές.

Καρυές

Το καραβάκι µας δένει στη ∆άφνη και είναι η πρώτη φορά που θα πατήσω το πόδι µου σε αυτόν τον πολυκουβεντιασµένο  Άγιο Τόπο. ∆εν προλαβαίνω ούτε να νιώσω. Κλέφτης το άγχος στις πρώτες µου εικόνες. Τρέχουµε όλοι γρήγορα, µην φύγει το λεωφορείο, που θα µας µεταφέρει στην πρωτεύουσα, τις Καρυές. Αλαφιασµένος κάθοµαι πίσω-πίσω, καθώς οι πρώτες οχτώ θέσεις προορίζονται αποκλειστικά για τους µοναχούς. Στο χωριουδάκι των Καρυών υπάρχουν µόνο σκήτες και κελιά. Ένας καφενές, ένας φούρνος, ένα φαρµακείο και µικροκαταστήµατα µε αναµνηστικά. Αυτοκίνητα θυµίζουν τον κόσµο που ζούµε, µόνο που εδώ υπάρχουν για την εξυπηρέτηση των µοναχών αλλά και την αποπεράτωση των εργασιών. Οι επισκέπτες θα περιηγηθούν πεζοί στα µονοπάτια του Αγίου Όρους ή µε ταξί στον έναν δρόµο που διαθέτει. Στη σκήτη του Αγίου Ανδρέα στις Καρυές, στεγάζεται και η περίφηµη Αθωνιάδα Ακαδηµία, η οποία παρέχει δευτεροβάθµια εκπαίδευση, µε οικότροφους που οργανώνονται και ζουν κοινοβιακά. Οι γιορτές είναι η ευκαιρία να επανενωθούν µε τις οικογένειές τους. Στο Πρωτάτο των Καρυών φυλάσσεται και η θαυµατουργή εικόνας της Παναγίας «Άξιον Εστί». Με ευλάβεια προσκυνώ γονατιστός πάνω στο µάρµαρο, εκλιπαρώ τη βοήθειά της και είµαι έτοιµος να εξερευνήσω αυτό το τόσο ενεργειακό µέρος, που ο Θεός έχει ευλογήσει να έχει αυτάρκεια σε αγαθά, από στεριά και θάλασσα.

Η ησυχία είναι τόσο εκκωφαντική, που η κραυγή μέσα μου δεν κρατιέται και ξεσπάει σ' έναν κόμπο στο τέλος της γλώσσας. Λίγο ακόμη και θα εναρμονιστεί με τη μουσική της πλάσης.

Η Παναγιά βρίσκεται παντού στο περιβόλι της.
Πιο κοντά στον Θεό χρωματίζεται η ψυχή. Ι Μ. Δοχειαρίου.
Γλυκαίνει το μοναστήρι στο πρώτο φως του ήλιου. Ι.Μ. Ιβήρων.
Ψηλός-ψηλός καλόγερος και κόκκαλα δεν έχει... Ι.Μ. Καρακάλου.
Ο χρόνος μετρά αλλιώς στο Άγιος Όρος. Ι.Μ. Ιβήρων.
Άποψη της Ι.Μ. Δοχειαρίου.

Όταν κάποιος αποφασίσει να μονάσει σε κελί παραμένοντας αμόλυντος και πλησιάσει στην τέλεια αφοσίωση, ίσως αντικρύσει τον θρύλο που θέλει σαν άλλοι Έλληνες Θεοί, δώδεκα γυμνοί καλόγεροι να κατοικούν στην κορυφή του Όρους.

Μονή Φιλοθέου

Με µπούσουλα την άριστη διαδικτυακή κατατόπιση και τις σηµάνσεις των καλογέρων παίρνω το µονοπάτι για τη Μονή Φιλοθέου. Βήµα ταχύ και τάµα που χρωστώ µια προσευχή, ελέγχουν την αναπνοή µου, καθώς γρηγορεύω για να προφτάσω την πύλη της µονής ανοιχτή. Οι κανονισµοί είναι αυστηροί κι αν τύχει και σε βρει η δύση κανείς δεν πρόκειται να σου ανοίξει. Και είναι η δύση αυτή το ορόσηµο για το ξεκίνηµα της νέας ηµέρας, η πρώτη ώρα η βυζαντινή. Άλλη µέρα και άλλη ώρα εδώ, µα ευτυχώς, ύστερα από τρεισήµιση ώρες ποδαρόδροµο φτάνω εγκαίρως στο Μοναστήρι. Όσο περιµένω τον αρχοντάρη να µε οδηγήσει στο δωµάτιό µου, µελετώ τους κανονισµούς. Ως γνωστόν σε αυτήν την αυτόνοµη πολιτεία τα πάντα δουλεύουν διαφορετικά. Οι απαγορεύσεις και η αυστηρότητα των µοναχών, όπως τους βλέπω σκυφτούς να περνούν εµπρός µου µετά το πέρας της λειτουργας, υποδηλώνουν την αδιαφορία σε οποιαδήποτε τουριστική ανάπτυξη. Αντιθέτως, θεωρώ πως σου δίνουν µια ευκαιρία να πλησιάσεις λίγο πιο κοντά στον Θεό. Αποµεσήµερο και ήρθε επιτέλους η ώρα για το φαγητό. Αποκαµωµένος οδηγούµαι στην τράπεζα µέσα από έναν κλειστό ξύλινο διάδροµο, ο οποίος τη συνδέει µε το καθολικό. Συνηθισµένος ευγενής µάταια πασχίζω να σκοντάψω σ' ένα βλέµµα, να ψυχανεµιστώ ένα νεύµα ή έστω ένα µικρό τσαλάκωµα των χειλιών σε ελαφρύ µειδίαµα. Όλα είναι σιωπή, όλα είναι ιερά. Ένας µοναχός στον άµβωνα έχει αναλάβει να διαβάζει προσευχές και εµείς ετοιµαζόµαστε να φάµε νηστίσιµα. Στο Άγιο Όρος κρέας δεν τρώνε, γι' αυτό και δεν υπάρχουν πουθενά οικόσιτα ζώα, µόνο µουλάρια για µεταφορά και πελαγίσια ψάρια. Οικονοµικά πορεύονται κυρίως από χειροτεχνίες, ξυλογλυπτική και αγιογραφίες. Υπάρχει όµως κι ένας ακόµη λόγος που δε θα συναντήσεις ζώα πάρα µόνο πολύχρωµα πετούµενα. Εδώ το άβατο δεν πρέπει να παραβιαστεί από κανένα έµβιο θηλυκό ον για χάρη της Παναγιάς και αυτό οφείλει να είναι σεβαστό ακόµη και ως παράδοση αιώνων. Φασολάκια λοιπόν και γεµιστά είναι ψηµένα σε ξύλα πάνω στη φωτιά, κάτι που τα κάνει απρόσµενα εύγεστα. Τα συνοδεύουν άριστα, µαύρο ψωµί, τσακιστές ελιές και βαθυκόκκινος ηµίγλυκος οίνος απ'τα φροντισµένα αµπελάκια των µοναχών, που σαν κοινωνία ρέει στα τσίγκινα ποτήρια. Με κίνδυνο επίπληξης µα χωρίς να µπορώ ν' αντισταθώ σε αυτή την απόλαυση, ήπια παραπάνω από ένα και δεν το µετάνιωσα, καθώς απαλό το ένιωθα να εξαγνίζει τα σωθικά µου. Ο ήλιος πίσω απο τα βιτρώ παράθυρα στην τράπεζα άρχισε κι απόψε να πεθαίνει και λαβωµένος να τρεµοκοκκινίζει το αίµα του, στα αυλακωµένα πρόσωπα των µοναχών. Ναι, είναι η πρώτη ώρα και η υπενθύµιση της φύσης του Θεού για το διάβα της µοναστικής ζωής που δεν είναι άλλη παρά µια καθηµερινή πρόβα θανάτου, καθώς αυτή επιδίδεται στην αέναη µάχη µε τους σαρκικούς πειρασµούς. Το δωµάτιο µου λιτό και πεντακάθαρο. Άνθρωπο να πω µια κουβέντα δεν βρήκα. Αύριο θα πάρω τον δρόµο για τη Μονή Ιβήρων.

Στον δρόμο για τον αρσανά της Ι.Μ. Ιβήρων.
Τι γυρεύουν τα χρώματα του φθινοπώρου στην άνοιξη; Ι.Μ. Φιλοθέου.
Αρμονία και ηρεμία. Ι.Μ. Αγίου Παντελεήμονος.

Στο Άγιος Όρος κρέας δεν τρώνε γι' αυτό και δεν υπάρχουν πουθενά οικόσιτα ζώα, μόνο μουλάρια για μεταφορά και πελαγίσια ψάρια.

Μονή Ιβήρων

Με παράκαµψη από τη Μονή Καρακάλου χάνοµαι όλο και περισσότερο στο µονότονο µα τόσο αναζωογονητικό πράσινο. Το καντηλάκι ανάβει στον αποµακρυσµένο Άγιο Γεώργιο σηµάδι ανδρός, παρέµβαση και ατέρµονη φροντίδα για να παραµείνει το τελετουργικό ζωντανό. Από σκονισµένους τρακτερόδροµους ξεπέφτω σε λιθόστρωτα καλντερίµια. Στη σχηµατισµένη λιµνούλα κάτω από µια βρύση κοντοστέκοµαι, πριν ξεδιψάσω και καθρεφτίζοντας το ταλαιπωρηµένο µου πρόσωπο, πόσο µου θυµίζει τα σµιλεµένα απο το χρόνο σκαλοπάτια του µονοπατιού, τα πολυχρησιµοποιηµένα, που όµως αντέχουν να δείχνουν τον δρόµο. Κι όµως δεν µε νοιάζει ο χρόνος ο άκαρδος, γιατί κάπως έτσι φαντάζοµαι τον παράδεισο, χρωµατιστό και γήινο. Ένα µπλε να ξεκουράζει τις ψυχές κι ένα πράσινο να τις ζωηρεύει. Η ησυχία είναι τόσο εκκωφαντική, που η κραυγή µέσα µου δεν κρατιέται και ξεσπάει σ' έναν κόµπο στο τέλος της γλώσσας. Λίγο ακόµη και θα εναρµονιστεί µε τη µουσική της πλάσης. Το µονοπάτι που διαβαίνω δεν µε οδηγεί πια στη Μονή, αλλά στον πιο εσωτερικό εαυτό µου, που µου συστήνεται απο την αρχή σαν φίλος ξεχασµένος, πιο ελεύθερος και πιο διαλλακτικός. Το γεφυράκι θα µε περάσει πάνω απο το ποταµάκι, να µε φέρει σε µια από τις πιο εντυπωσιακές µονές του Αγίου Όρους, τη Μονή Ιβήρων, το σπίτι της θαυµατουργής Παναγιάς της Πορταϊτισσας. Τριγύρω κορµοί ξύλων φανερώνουν τις υλοτοµικές δραστηριότητες, αµπέλια προστατευµένα σε ξύλινες πέργκολες, ένα πέτρινο υδραγωγείο, µικροί κηπάκοι και µια µελωδία που αντηχεί στο καµαρωτό καµπαναριό στο κέντρο της αυλής, συνθέτουν το σκηνικό. Το µοναστήρι ντύνεται µε πέτρα, µα όσο ψηλώνει, χρωµατίζει το εξωτερικό σαν να έκλεψε θαρρείς κάποιες απο τις φευγαλέες ανταύγειες ενός ουράνιου τόξου, που ήρθε κάποτε σαν σηµάδι ελπίδας και χαράς. Στο κυλικείο αυτοεξυπηρετείσαι, γι' αυτό θα φτιάξω µόνος έναν καφέ αχνιστό και µυρωδάτο. Μετά απο τις νερόβραστες µεν, πεντανόστιµες δε φακές που βλασταίνουν λευκές φύτρες σαν πάνσοφα κεφαλάκια, θα ξεκουραστώ για να παραστώ στη νυχτερινή λειτουργία. Ασπαζόµενος τα λείψανα 160 Αγίων εισέρχοµαι εν µέσω της νυκτός στον ναό. Σε βαθιά κατάνυξη, σ’ έναν θεοσκότεινο ναό, οι µοναχοί προσκυνούν ένας-ένας την Παναγιά, ενώ ψάλλουν αρµονικά. Φαντάζουν διάφανα τα πρόσωπά τους, καθώς αυτά αχνοφέγγουν στις φλόγες των κεριών. Μόνο τα ράσα διαγράφουν την ανθρώπινη παρουσία  και λες είναι αυτά που τραβούν κάτω τούτες τις µορφές σε έναν επίγειο τάφο ανοιχτό και µαύρο, και µόνο η πίστη µε την προσευχή και ψήγµατα καθαρής ψυχής ανέρχονται µε τον καπνό απο το κερί ψηλά στον τρούλο, σαν µικρές αλήθειες να συναντήσουν τον φιλεύσπλαχνο Θεό, ο οποίος πάντα ανταµείβει τον ενάρετο βίο δίνοντας την αιώνιο ζωή και το µέγα έλεος.

Έρηµος

Ξαπλωµένος στην κλίνη µου νιώθω συνταραγµένος από την αγιότητα των πάντων και ηλεκτρίζοµαι από την ενέργεια της ατµόσφαιρας. Η σκέψη µου τρέχει πιο γρήγορα φρενάροντας απότοµα στην ιδέα του µοναχισµού. Εδώ, στο Άγιο Όρος, σε µια γωνιά λίγο πριν το ακρωτήρι τελειώσει, τα πάντα στερεύουν κι ερηµώνουν. Το πράσινο γκριζάρει µεµιάς και άνθρωπος εδώ δεν λογάς πώς ζει. Είναι η περιοχή «Έρηµος» του Αγίου Όρους στην οποία µόνο ατρόµητοι και βαθιά πιστοί, σαν αγέρωχοι αητοί µονάζουν σε κελιά όµοια µε δάκρυα που ίσα που συγκρατούνται στα απόκρηµνα βράχια του Όρους. Τα λάξευσε θαρρείς έτσι ο Μέγας Γλύπτης για να γκρεµοτσακίζεται κάθε σκέψη κι επιθυµία σαρκική κι ανάγκη υλική. Μα κι αν τύχει και δεν σπάσει ο δαίµονας το ποδάρι του, τότε σηκώνει κύµατα θεριά να τις παρασύρουν να χαθούν και να λησµονηθούν στο πιο βαθύ βάραθρο του πελάγους. Οι  προσκυνητές µόνο στην έρηµο θ'αντικρύσουν τα περίφηµα καυσοκαλύβια, που έκαιγε ο καλόγερος για ν'αναζητήσει αλλού κατοικία, όταν γειτνίαζαν και άλλοι µοναχοί, µα και τα τροµακτικά καρούλια που µόνο ίλιγγο προκαλούν ακόµη και στους πιο τολµηρούς. Όταν κάποιος αποφασίσει να µονάσει σε κελί παραµένοντας αµόλυντος και πλησιάσει στην τέλεια αφοσίωση, ίσως αντικρύσει τον θρύλο που θέλει σαν άλλοι Έλληνες Θεοί, δώδεκα γυµνούς καλόγερους να κατοικούν στην κορυφή του Όρους. Είναι σχεδόν άυλοι λένε όσοι τους έχουν συναντήσει, ενώ η φύση τους αγγίζει το υπερφυσικό καθώς ούτε τροφή δεν χρειάζονται πλέον για να ζήσουν. Είναι οι εκλεκτοί, που δεν θα γνωρίσουν τον θάνατο κατά τη ∆ευτέρα Παρουσία. Κι αν αξιώσει και µένα ο Θεός και δε δειλιάσω εµπρός στο δέος της αφιλόξενης γης, θα βρεθώ σίγουρα στην «Έρηµο» την επόµενη φορά. Το ταξίδι µου στο Άγιο Όρος µικρό µα διδακτικό. Όπως οι µοναχοί έτσι κι εγώ δίχως οικογένεια κάτω απο την σκέπη του Θεού και µόνη οδηγό την Παναγιά ακολούθησα το δικό µου µονοπάτι. Πήρα λοιπόν τον δρόµο του Θεού, να δω πρώτος το θαύµα, εδώ στο σπίτι του στη γη και τον φώναζα και τον έψαχνα και αυτός δεν ανταποκρινόταν. Κι όσο έψαχνα, το µονοπάτι µάκραινε λίγα ακόµη µέτρα πιο δύσκολα από πριν και δύσβατα και το «Εγώ» µου, µεγάλο πειραχτήρι, ξεστράτιζε απο τα ουσιώδη και βαρυγκωµούσε. ∆εν ήξερε το άµοιρο ως τώρα, πως ο Θεός είναι παντού, µέσα µας και µε τα λίγα γαληνεύει η ψυχή, µε τα πολλά θυµώνει και γίνεται αγρίµι αχόρταγο, που ψάχνει να φάει στα µάταια, στα άνοµα, στα παραπλανητικά.

Η Ι.Μ. Σταυρονικήτα όπως φαίνεται από τον αρσανά της Ι.Μ. Ιβήρων.
Η αίθουσα της Τράπεζας στην Ι.Μ. Ιβήρων.
Πρωινές εργασίες.
Ανατολή στον αρσανά της Ι.Μ. Ιβήρων.

Προτάσεις

0
Shares

Σας αρέσει το site μας?

Ακολουθήστε μας στα social και δεν θα το μετανιώσετε...

0
Shares