Μοιάζει μαγικό πώς κάθε φορά σ’ αυτήν εδώ την ομάδα συντονιζόμαστε, όντας μακριά, λέγοντας κάθε φορά τα ίδια ακριβώς πράγματα, ο καθένας από τη δική του σκοπιά και ματιά, αναλόγως τι κουβαλά, πώς διαπραγματεύεται το μέσα και το έξω. «Η ζωή μοιάζει με τη μουσική», μου είπε ο Νίκος Πολυχρονίδης στη Σελιάνα της ανατολικής Αιγιάλειας, ξεθάβοντας έπειτά από τη μνήμη των φοιτητικών μου χρόνων τον Έριχ Φρομ και την «Τέχνη της Αγάπης». Ένα μουσικό όργανο, έγραφε, επάνω στο οποίο πρέπει σχεδόν να ματώσεις τα δάχτυλά σου προκειμένου να το μάθεις, να εκπαιδευτείς σ’ αυτό κι έπειτα η μουσική είναι δική σου, την έχεις κατακτήσει. Άπαντες στη γειτονιά του re-Green μας μίλησαν για το «ξεβόλεμα», για την πολλή και δύσκολη εργασία που απαιτεί μια ζωή με Ευθύνη απέναντι στον εαυτό, τη φύση, τον συνάνθρωπο και ευρύτερα στην κοινωνία – τον κόσμο που μας αγκαλιάζει. Την ευθύνη που έχουμε όλοι μας, μεμονωμένα και ως σύνολο, απέναντι …σ’ αυτό το ταξίδι που το λένε ζωή. Είναι απλό, μα είναι και δύσκολο.
Όπως δύσκολο είναι ν’ ανέβεις σε μια μόνο μέρα ως την κορφή της Γκιώνας και να επιστρέψεις αυθημερόν, Νοέμβρη μήνα, όπως έκανε ο Χρήστος επικοινωνώντας το μήνυμα, πως είναι τόσο μεγάλη η χαρά που σου δίνει η κατάκτησή της όσο μεγάλη είναι και η δύναμη που παίρνεις για να αντιμετωπίσεις όλα τα δύσκολα της ζωής σου. Γιατί η ζωή είναι δύσκολη κι απαιτεί δύναμη, κουράγια κι αντοχές.
Αλλά είναι και ωραία. Σαν τα παραμυθένια φθινοπωρινά δάση του Φρακτού, που μας ταξίδεψε η Σταυρούλα. Την ακούω να μου μιλά για το βίωμα του δάσους, την αίσθηση του να ξυπνάς, να αναπνέεις, να ακούς ·να αγγίζεις την ψυχή του, αγγίζοντας ταυτόχρονα τη δική σου ψυχή. Ακούγεται μαγικό, αλλά έτσι συμβαίνει κι είναι πανέμορφο. «Μα ποιον ενδιαφέρουν αυτά;» θα μου πει. Εμένα, ίσως και σένα, όλους όσους θέλουν να κάνουν ουσιαστικά πιο πλούσια τη ζωή τους κι είμαστε πολλοί – πολύ περισσότεροι απ’ όσους μας έχουν κάνει να πιστεύουμε.
Στα Λαγκάδια, η Έλενα και ο Λεωνίδας περπατούν ανηφοριές που αποζημιώνουν, καλημερίζουν τους ντόπιους, συζητούν μαζί τους στο καφενείο του χωριού, συνειδητοποιώντας τελικά πόσο αποξενώνει από την ανθρώπινη φύση μας, η ζωή στην πόλη. Όπου ανθρώπινη φύση: ο συνάνθρωπος, ο συμπολίτης, ο γείτονας, ο απέναντι, ο άλλος, εγώ κι εσύ. Γιατί ένας ίσον κανένας, αφού κανένα μήνυμα, κανένα συναίσθημα δεν είναι υπαρκτό χωρίς κάποιον παραλήπτη, έναν τουλάχιστον παρατηρητή. Όπως και στη μουσική, που υπάρχει επειδή κάποιοι την ακούν, ή στη ζωγραφική που υπάρχει επειδή κάποιοι τη βλέπουν.
Κι ερχόμαστε στην τέχνη, τον καθρέφτη την ψυχής που πονά, που γεννά, που συνδιαλέγεται κι επικοινωνεί σε ένα ταξίδι τόσο μοναδικό και προσωπικό όσο η ίδια μας η ύπαρξη. Ένα ταξίδι Εντός, παρέα με την αγαπημένη μας Άννα, στην Εθνική Πινακοθήκη – στους δαίμονες και τους θεούς του ανθρώπου. Στην ανάγκη του να επικοινωνήσει τους πόνους που σαν ορμητικοί χείμαρροι τον υπερβαίνουν· για να μπορέσει να υπάρξει, αν το θες. Σαν κάποιου είδους λύτρωση – κάθαρση από αρχαία μυσταγωγία, όπου μέσα από τα πιο δύσκολα αναδύονται τελικά τα πιο ωραία.
Πρόσφατα διάβασα για την «Πασιφάη», ένα πρωτοποριακό πείραμα που θα λάβει χώρα στην Κρήτη και τη Νότια Αφρική, όπου οι επιστήμονες, ανασηκώνοντας, λέει, το πέπλο σκόνης που σκεπάζει τον γαλαξία μας, ίσως τελικά βρεθούν κοντά στις απαρχές του σύμπαντος, την αρχή της ζωής. Μάγισσα της αρχαιότητας ήταν η Πασιφάη κι ίσως όταν καταφέρουμε κι εμείς να δούμε τη σκόνη του έσω σύμπαντος και να την ανακινήσουμε, μπορεί πράγματι να βρεθούμε μπροστά σε κάτι μαγικό: τον ολόκληρο εαυτό μας.
Ο τελευταίος φόβος του ανθρώπου είναι η κατάκτηση της απεραντοσύνης, διάβασα πρόσφατα και πολύ μου άρεσε – να τη πάλι η αγάπη θα πω. Που φέρνει τους ανθρώπους κοντά, απαλύνοντας τον πόνο. Άπειρη σαν την άβυσσο, το σύμπαν, τη ζωή – ο απόηχος μιας μουσικής που διαρκεί στο διηνεκές· μια βόλτα στο δάσος.
Καλή χρονιά, με αγάπη.
